, αλλά όχι και για την επιχειρησιακή τους ικανότητα.
Μπορεί στην πρώτη γραμμή της δυτικής επέμβασης να βρέθηκε η Γαλλία του Σαρκοζί, αλλά η ζυγαριά έγειρε λόγω της επιλογής των ΗΠΑ του Ομπάμα να διευκολύνουν το κύμα αλλαγής που σαρώνει τον αραβικό κόσμο. Η αμερικανική διπλωματία εργάσθηκε παρασκηνιακά για να πείσει τον Αραβικό Σύνδεσμο να ταχθεί υπέρ του ψηφίσματος, αλλά και για να εξασφαλίσει τη συμμετοχή αεροπορικών δυνάμεων από το Κατάρ.
Στα μέτωπα της Λιβύης δεν θα κριθεί μόνο το μέλλον αυτής της χώρας, αλλά και οι εξελίξεις σ’ όλη τη Μέση Ανατολή. Εάν ο Καντάφι κατέπνιγε την επανάσταση, το εξεγερσιακό κύμα θα παλινδρομούσε. Αντιθέτως, η ανατροπή του καθεστώτος θα προσδώσει μία νέα δυναμική στο εξεγερσιακό κύμα, το οποίο έχει δείξει ότι δεν κάνει εξαιρέσεις ανάμεσα σε αντιαμερικανικά και φιλοαμερικανικά καθεστώτα. Είναι ο ίδιος λόγος, που κλυδωνίζονται τα καθεστώτα της Συρίας, του Μπαχρέϊν και της Υεμένης. Κάθε χώρα έχει τις ιδιαιτερότητές της, αλλά υπάρχει ένας μεγάλος κοινός παρανομαστής. Κι αυτός είναι το διάχυτο αίτημα για ελευθερία, δημοκρατία, ανάπτυξη και κοινωνική δικαιοσύνη.
Το ενδεχόμενο να φουντώσει η πυρκαγιά στην περιοχή του Κόλπου συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες. Σε μία τέτοια περίπτωση οι συνέπειες θα είναι απρόβλεπτες όχι μόνο για τις γεωπολιτικές ισορροπίες, αλλά και για τη διεθνή οικονομία, λόγω πετρελαίου. Οι Αμερικανοί το γνωρίζουν, αλλά ξεπέρασαν τις επιφυλάξεις τους, ελπίζοντας ότι θα ελέγξουν τις εξελίξεις και στο τέλος θα εξέλθουν με αυξημένη επιρροή.
Η αποσταθεροποίηση της περιοχής, που καταλαμβάνει ο αραβικός κόσμος, υποχρεώνει όχι μόνο τις μεγάλες, αλλά και τις τοπικές δυνάμεις να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους. Αυτό αφορά πρωτίστως την Τουρκία του Ερντογάν, η οποία δεν έχει κρύψει τη φιλοδοξία της να καταστεί σημείο αναφοράς και ηγεμονική δύναμη στο μεταοθωμανικό χώρο. Για το σκοπό αυτό, άλλωστε, εξώθησε σε ρήξη τις σχέσεις της με το Ισραήλ. Ήταν ο τρόπος για να κερδίσει την καρδιά των απανταχού μουσουλμάνων. Για τον ίδο λόγο, αλλά και για να επιτύχει συντονισμό δράσης εναντίον του κουρδικού παράγοντα, η Άγκυρα πραγματοποίησε εντυπωσιακά ανοίγματα προς αντιδυτικές χώρες, όπως το Ιράν και η Συρία.
Η Τουρκία του Ερντογάν προσπάθησε να παρεμποδίσει τη δυτική επέμβαση. Ο λόγος δεν ήταν μόνο η προσέγγισή της με το καθεστώς Καντάφι και τα μεγάλα τουρκικά οικονομικά συμφέροντα στη Λιβύη. Φοβόταν δικαιολογημένα ότι εάν πέσει το καθεστώς Καντάφι, η τύχη του καθεστώτος Άσσαντ θα έχει κριθεί. Στη Συρία πραγματοποιούνται μαχητικές διαδηλώσεις, στις οποίες το καθεστώς απαντά με σκληρή καταστολή. Εάν πέσει το καθεστώς της Συρίας, η δυτική επιρροή θα αυξηθεί σημαντικά στη χώρα, προκαλώντας αντίστοιχη μείωση της επιρροής που σήμερα ασκεί η Άγκυρα.
Κερδισμένοι από μία τέτοια εξέλιξη θα είναι οι Κούρδοι. Το κουρδικό κρατίδιο στο βόρειο Ιράκ θα εξασφαλίσει πρόσβαση στη θάλασσα και ως εκ τούτου δεν θα εξαρτάται, όπως σήμερα, από την Άγκυρα. Το ίδιο θα ισχύσει και συνολικά για το Ιράκ, γεγονός που θα περιορίσει τη σημασία της Τουρκίας για τους Αμερικανούς. Παραλλήλως, θα ευνοηθεί και το κουρδικό κίνημα στην Τουρκία, αφού στα νώτα του (στη Συρία και στο Ιράκ) θα έχει όχι μόνο κουρδικούς πληθυσμούς, αλλά και φιλικές συνθήκες. Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα θα κλιμακώσει περαιτέρω τις πιέσεις που ήδη ασκούν οι Κούρδοι της Τουρκίας για πολιτική αυτονομία.
H Άγκυρα προσπαθεί να ρίξει γέφυρες και να αποκτήσει ερείσματα στα μεταλλαγμένα από τις εξεγέρσεις καθεστώτα. Αυτό το σκοπό είχε η σπουδή του Τούρκου προέδρου Γκιούλ να επισκεφθεί το Κάϊρο λίγο μετά την ανατροπή του Μουμπάρακ. Η κυβέρνηση Ερντογάν «πουλάει» σε Αμερικανούς και Ευρωπαίους τη θεωρία ότι το τουρκικό μοντέλο είναι η λύση στο πρόβλημα μετάβασης που έχει προκύψει στον αραβικό κόσμο. Προσπαθεί να τους πείσει να της αναθέσουν την «εργολαβία» με το επιχείρημα ότι η νεοοθωμανική Τουρκία και ταιριάζει στους Άραβες και βολεύει τη Δύση.
Η τουρκική προσπάθεια προσκρούει στην αντίθεση του Ισραήλ και του εβραϊκού λόμπι. Η επιτυχία της νεοθωμανικής διπλωματίας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το χώρο που θα της αφήσει κυρίως η Ουάσιγκτον, η οποία εμφανίζεται αμφίθυμη: Από τη μία είναι επιφυλακτική, αλλά από την άλλη θεωρεί ότι η Άγκυρα μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο.
http://www.aixmi.gr/Σταύρος Λυγερός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου