Στο Λας Βέγκας τους μεγάλους παίκτες – όσους διαθέτουν περιουσίες που μπορούν να … φτιάξουν ή να σπάσουν το καζίνο – τους αποκαλούν ‘φάλαινες’. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση η … φάλαινα είναι η Ιταλία – μια χώρα που η οικονομία και το δημόσιο χρέος της είναι τόσο μεγάλα ώστε η τύχη του ενιαίου νομίσματος και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εξαρτώνται από το μέλλον της.
http://www.sofokleous10.gr/portal2/
Την περασμένη βδομάδα η Πορτογαλία υπέκυψε στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους με τη σειρά της, ακολουθώντας την Ιρλανδία και την Ελλάδα, και ζήτησε διάσωση. Αλλά η Πορτογαλία είναι η … μαρίδα της Ευρωζώνης και το αίτημα της Λισσαβόνας για διάσωση ήταν καλοδεχούμενο από τις ευρωπαϊκές αρχές. Ακόμη και τη διάσωση της Ισπανίας, που θα είχε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις – αν έφταναν τα πράγματα ως εκεί – η ΕΕ θα μπορούσε να τη διαχειριστεί. Αλλά της Ιταλίας όχι: η Ιταλία είναι πραγματικά πολύ μεγάλη για να σωθεί.
Όταν η Πορτογαλία ζητούσε βοήθεια από την Ευρώπη, η Ιταλία ασχολούνταν με άλλα πράγματα. Ένα όμορφο πρωινό στο Μιλάνο, ο πρωθυπουργός της χώρας Σίλβιο Μπερλουσκόνι προσήχθη σε δίκη κατηγορούμενος ότι είχε σεξουαλικές επαφές με μια ανήλικη πόρνη.
Επρόκειτο για την τελευταία και πιο λάγνα δικαστική δίωξη, ανάμεσα σε πολλές άλλες, του Ιταλού πρωθυπουργού. Σήμερα υπάρχουν τρεις δικαστικές υποθέσεις εναντίον του κ. Μπερλουσκόνι σε εξέλιξη και υπήρξαν πολλές άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν, εκ των οποίων οι περισσότερες παραγράφηκαν με παύση της δίωξης λόγω παρέλευσης χρόνου. Η διάχυτη εντύπωση ότι ο κ. Μπερλουσκόνι θα ξεπεράσει αλώβητος και τα σημερινά εισαγγελικά βέλη έδειξε να επιβεβαιώνεται όταν η νέα δίκη του για τη σεξουαλική κατηγορία πήρε αναβολή για το Μάιο. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε κατόπιν τούτου εξαιρετικά χαρούμενος – κάνοντας αστειάκια μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες και λέγοντας ότι σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις το ένα τρίτο των Ιταλίδων δηλώνει ότι θα ήθελε να κοιμηθεί μαζί του ενώ τα άλλα δύο τρίτα λένε ότι θα ήθελαν να ξανακοιμηθούν.
Αρκετοί Ιταλοί διασκεδάζουν με τις τρέλες του πρωθυπουργού τους, όμως πολλοί άλλοι παθαίνουν ανατριχίλα. Και μετά υπάρχουν εκείνες οι ομάδες ανθρώπων που ανησυχούν ότι το όλον τσίρκο Μπερλουσκόνι αποσπά την προσοχή της χώρας από τις πραγματικές οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει στο εγγύς μέλλον.
Στους επιχειρηματικούς και οικονομικούς κύκλους πολλοί ανησυχούν ότι και η Ιταλία θα πληγεί στο τέλος από την ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική κρίση. Το εθνικό χρέος της χώρας αυτή τη στιγμή βρίσκεται κοντά στο 120% του ΑΕΠ – είναι δηλαδή πολύ ψηλότερο από τα νούμερα της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας όταν υποχρεώθηκαν να προσφύγουν στην Ευρώπη για βοήθεια.
Επί του παρόντος όμως η Ιταλία δεν έχει κανένα πρόβλημα εξυπηρέτησης και αναχρηματοδότησης του χρέους της. Υπάρχει ωστόσο σε ορισμένους κύκλους η ανησυχία ότι η σημερινή κατάσταση της χώρας είναι βιώσιμη μόνο σε κλίμα πολύ χαμηλών επιτοκίων. Ένας εξέχων Ιταλός επιχειρηματίας εκτιμά ότι κάθε αύξηση του ευρωπαϊκού επιτοκίου κατά μισή ποσοστιαία μονάδα προσθέτει 10 δις ευρώ στο ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του ιταλικού χρέους. Και την περασμένη βδομάδα ο κύκλος των επιτοκίων αντιστράφηκε κι έγινε η πρώτη τους αύξηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά ένα τέταρτο της μονάδας – μόνο που η ρητορική των αξιωματούχων της ΕΚΤ προαναγγέλλει ότι ως τα τέλη του χρόνου θα ακολουθήσουν κι άλλες. Οι απαισιόδοξοι ανησυχούν ότι η αύξηση των επιτοκίων θα υποχρεώσει την Ιταλία σε λιτότητα και ενδεχομένως να καταστήσει το χρέος της μη βιώσιμο.
Υπάρχει ωστόσο και μια πιο αισιόδοξη προσέγγιση, υποστηρίζουν ορισμένοι σεβάσμιοι Ιταλοί επιχειρηματίες. Η Ιταλία δεν έχει μόνο υψηλό δημόσιο χρέος αλλά και υψηλές ιδιωτικές καταθέσεις. Το μεγαλύτερο μέρος των ιταλικών κρατικών χρεογράφων κατέχεται από τους ίδιους τους Ιταλούς. Επιπλέον, οι ιταλικές τράπεζες επέδειξαν πολύ μεγαλύτερη προσοχή από τις γερμανικές και τις βρετανικές κατά τις μέρες της ανάπτυξης. Το ιταλικό δημόσιο έλλειμμα παραμένει συγκρατημένο, στο 4%, και η Ιταλία έχει καταφέρει να διαχειρίζεται ένα πολύ υψηλό χρέος εδώ και δεκαετίες.
Όλα αυτά μοιάζουν καθησυχαστικά. Μόνον που όπως οι ίδιοι επισημαίνουν, δεν υπάρχει παράδειγμα στην ιστορία όπου ένα χρέος των ιταλικών διαστάσεων να έχει αποπληρωθεί. Επομένως, τι μπορεί να γίνει αν το ιταλικό χρέος δεν πάψει να αυξάνεται; Η απάντηση είναι απλή: πληθωρισμός.
Η λέξη πληθωρισμός επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους της πλειοψηφίας των Γερμανών. Όταν εισήχθη το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, η λαϊκή γερμανική ανησυχία εστίασε στο μοίρασμα του νέου νομίσματος όχι με την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, αλλά με την Ιταλία. Η Ιταλία έχει μακρά ιστορία νομισματικών υποτιμήσεων και πληθωρισμού και αποτελεί εστία καχυποψίας. Στις αρχές του έτους, όταν έγινε σαφές ότι ο πιθανότερος υποψήφιος για την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ήταν ένας Ιταλός, ο Μάριο Ντράγκι, η γερμανική ταμπλόιντ Bild αναφώνησε: “Μάμα Μία! Για τους Ιταλούς ο πληθωρισμός είναι τρόπος ζωής όπως τα μακαρόνια με σάλτσα ντομάτας”.
Η διαμάχη περί πληθωρισμού έχει να κάνει με ευρύτερες διαφορές πολιτισμού και ιδιοσυγκρασίας. Οι Ιταλοί εξεπλάγησαν όταν ο Γερμανός Υπουργός Άμυνας αναγκάστηκε σε παραίτηση εξαιτίας της αποκάλυψης για λογοκλοπή μέρους της διδακτορικής του διατριβής. Και πώς αλλιώς αφού ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι επιβίωσε δεκάδων κατηγοριών, από φορολογική απάτη μέχρι σεξουαλικά εγκλήματα;
Μπορεί η ιταλική Αριστερά να ανατριχιάζει με όλα αυτά, όμως ο πολυμήχανος Μπερλουσκόνι είναι από μια άποψη αντιπροσωπευτικός της χώρας του. Οι Ιταλοί εισαγγελείς προσπάθησαν για χρόνια να τον παγιδεύσουν. Σε πολλές περιπτώσεις, θεωρήθηκε ότι το τέλος του Ιταλού πρωθυπουργού ήταν πολύ κοντά. Κι όμως κατάφερνε πάντα να βγαίνει σώος και αβλαβής.
Όλα αυτά μοιάζουν πολύ με τον τρόπο που διαχειρίζεται η Ιταλία τα δημόσια οικονομικά της. Η χώρα έχει ζήσει με τεράστιο χρέος για πάρα πολλά χρόνια και πάντα κατάφερνε να αποφεύγει την ημέρα του λογαριασμού. Ο τρόπος του Μπερλουσκόνι να ξεφεύγει από τον πέλεκυ της δικαιοσύνης ήταν η παραγραφή λόγω παρέλευσης χρόνου δίωξης. Για την ιταλική κυβέρνηση, η ύστατη λύση θα είναι ο πληθωρισμός – ιδίως αν για την αύξηση των τιμών κατηγορηθεί η αύξηση των παγκόσμιων τιμών των εμπορευμάτων και δεν συνοδευτεί από μεγάλη αύξηση των επιτοκίων.
Υπάρχει ωστόσο μια σημαντική διαφορά. Η τύχη του Σίλβιο Μπερλουσκόνι βρίσκεται στα χέρια των Ιταλών ψηφοφόρων και δικαστών. Η τύχη της ιταλικής οικονομίας ίσως εν τέλει να εξαρτηθεί από τους ξένους κατόχους ομολόγων, τους κεντρικούς τραπεζίτες της Φρανκφούρτης και τους πολιτικούς του Βερολίνου. Κι όλοι αυτοί μπορεί να αποδειχτούν πολύ λιγότερο χαλαροί από το ιταλικό νομικό σύστημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου