Οι «ανώνυμοι αλκοολικοί» των Βρυξελλών και εμείς

Αυτές οι συνεχείς συνεδριάσεις της ΕΕ, με στόχο την τελική επίλυση της οικονομικής κρίσης, θυμίζουν συναντήσεις ανώνυμων αλκοολικών που κάθε φορά υπόσχονται πως αυτό είναι το τελευταίο τους ποτήρι, έγραφε πρόσφατα ο Γάλλος οικονομολόγος Ζακ Αταλί σε ένα άρθρο του, μάλλον απαξιωτικό για τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη χειρίσθηκε ως τώρα την ελληνική κρίση. Η τελευταία -και μακάρι έσχατη- πράξη του ελληνικού οικονομικού δράματος παίχθηκε την Παρασκευή στο Λουξεμβούργο όπου επί της ουσίας ανακοινώθηκε ότι το δάνειο το οποίο έλαβε προ ενός έτους η Ελλάδα (σ.σ. το μεγαλύτερο που έχει ποτέ παράσχει η διεθνής κοινότητα σε κράτος) κρίνεται ανεπαρκές.
Συνεπώς απαιτείται ένα πρόσθετο δάνειο, χάριν του οποίου η Ελλάδα θα λάβει πρόσθετα σκληρά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της εκποίησης ενός σημαντικού μέρους της δημόσιας ακίνητης περιουσίας της.
Το γεγονός ότι - εν αντιθέσει προς το πρώτο δάνειο, το δεύτερο εμπεριέχει ως όρο και την εκποίηση ενός τμήματος της δημόσιας περιουσίας, προϊδεάζει επαρκώς ως προς τις απαιτήσεις που θα υπάρξουν σε ενδεχόμενη τρίτη αίτηση δανείου. Η επιλογή της εθελουσίας εξόδου της χώρας από τη ζώνη του ευρώ θα καταστεί στην περίπτωση αυτή «συζητήσιμη» και το αντικείμενό της θα είναι αν σε τελευταία ανάλυση συμφέρει την Ελλάδα να την κατασπαράξει η Σκύλλα, ή να την ρουφήξει η Χάρυβδη;
Το μεγάλο πρόβλημα της υπόθεσης της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ (λόγω του οποίου άλλωστε, κυρίως οι Ευρωπαίοι, μας χρηματοδοτούν) είναι ότι ουδείς μπορεί να προβλέψει τις οικονομικές συνέπειες και τις πολιτικές επιπτώσεις. Το βέβαιο ωστόσο είναι ότι για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα, η πορεία προς την διαρκώς αυξανόμενη ευρωπαϊκή ενοποίηση όχι μόνο θα παγώσει, αλλά θα αναστραφεί. Το ευρωπαϊκό ποδήλατο όχι μόνο δεν θα κινηθεί προς τα εμπρός, αλλά θα κινηθεί προς τα πίσω. Κατά πολλούς ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα είναι η απαρχή μιας πορείας προς την αποδόμηση του ευρώ και στη συνέχεια της ενωμένης Ευρώπης.
Οι κατά Αταλί «ανώνυμοι αλκοολικοί» της Ευρώπης τα γνωρίζουν βεβαίως όλα αυτά και αν ήθελαν είναι βέβαιο ότι μπορούσαν να οδηγήσουν την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία στην απεξάρτηση από τις αγορές, οι οποίες ως είθισται σε περιόδους κρίσεων, κινούνται περισσότερο με βάση τις πρόσκαιρες εντυπώσεις και λιγότερο με βάση τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Ατυχώς όμως στην ηγεσία του γαλλογερμανικού άξονα, που ως γνωστόν κινεί την Ευρώπη, επικρατούν στην παρούσα φάση εξαιρετικά αντιδραστικές και εθνοκεντρικές αντιλήψεις. Στη  Γερμανία κυριαρχούν οι πολιτικές δυνάμεις που σε μεγάλο βαθμό δεν ήθελαν την ένταξη της Ελλάδας και των άλλων χωρών της νότιας Ευρώπης στη ζώνη του ευρώ, ενώ στη Γαλλία ο κ Νικολά Σαρκοζί είχε χαρακτηρίσει «σκάνδαλο» το γεγονός ότι μια αναξιόπιστη χώρα, όπως η Ελλάδα, κατείχε ( επί θητείας του κ Λουκά Παπαδήμου) την αντιπροεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αποτέλεσμα αυτών των αντιλήψεων είναι η αδυναμία της σημερινής Ευρώπης να δώσει μια «τελική λύση» στο ζήτημα των κρατικών χρεών, υιοθετώντας επί παραδείγματι μία από τις πολλές εκδοχές των ευρωομολόγων που κατά καιρούς έχουν προταθεί, είτε από αρμόδιους οργανισμούς, είτε από πολιτικά πρόσωπα. Κάτι που ούτως ή άλλως θα συμβεί αφού σταδιακώς αποδεικνύεται πως το σχήμα «ένα νόμισμα, πολλές αγορές κρατικών ομολόγων» τελικώς δεν λειτουργεί. Συμφέρει φυσικά χώρες με παραδόσεις στη δημοσιονομική πειθαρχία και τη νομισματική σταθερότητα. Όμως οι παραδόσεις δεν κτίζονται από τη μια μέρα στην άλλη, κυρίως δε όταν αφορούν τα κράτη της νότιας Ευρώπης.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, όπως έλεγε κάποτε ο Διονύσης Σαββόπουλος, «παράδοση είναι να δημιουργείς εκ του μηδενός».
Η αδυναμία του ελληνικού πολιτικού συστήματος να ξεκινήσει «εκ του μηδενός» την ανάταξη της χώρας, αποδεχόμενο την ασθένειά του και ομολογώντας την αλήθεια, συνιστά πλέον ένα σημαντικό εμπόδιο στην πορεία προς την ανόρθωση. Και η αλήθεια είναι απλή: Eίτε θα αποφασίσουμε να μείνουμε στο ευρώ και θα αποδεχθούμε μια σχετικώς περιορισμένη απώλεια των εισοδημάτων μας για  λίγα χρόνια, είτε θα φύγουμε από το ευρώ και εκ του ασφαλούς θα βαδίσουμε προς μια σχετικώς μεγαλύτερη απώλεια των εισοδημάτων μας, επί πολλά χρόνια. Παράλληλα το ελληνικό πολιτικό σύστημα θα πρέπει να αντιληφθεί πως τη στιγμή που η ελληνική οικονομία συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα του κόσμου επείγει η πολιτική συναίνεση εντός της χώρας και όχι η επανάληψη της ασήμαντης μικροκομματικής αντιπαράθεσης. Αν οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας δεν το αντιληφθούν τότε θα χάσουν κάθε περιθώριο κινήσεων αφού «είναι πολλά τα λεφτά» και δύσκολα οι δανειστές θα αφήσουν τη διαχείρισή τους στους εκφραστές ενός αποδεδειγμένως διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος. Συν τοις άλλοις οι δανειστές θα εκτιμήσουν ότι ελλείψει πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης αυξάνουν οι πιθανότητες αποτυχίας του ελληνικού οικονομικού προγράμματος (δηλαδή αυξάνουν οι πιθανότητες να χάσουν τα χρήματά τους). Στην περίπτωση αυτή θα  «κοστολογήσουν» την έλλειψη συναίνεσης και κατά πάσα πιθανότητα, για να είναι «καλυμμένοι», θα ζητήσουν από την Ελλάδα περισσότερες (ενυπόθηκες και μη) εγγυήσεις.
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=404886&h1=true/ Σπινθουράκης, Μανώλης