Γεώργιος Π. Μαλούχος
Ανάμεσα στις άλλες ιδιαιτερότητες του ευρώ οι οποίες έχουν αναδειχθεί από την κρίση, υπάρχει και μία που δεν έχει προσεχθεί αρκετά, ενώ αποτυπώνει πολύ ουσιαστικά το βάθος του προβλήματος και στην οποία, παραδόξως, βρίσκεται το μόνο σημείο… συμφωνίας λαών και «αγορών»: αμφότεροι, δεν εμπιστεύονται το ευρώ. Ή, τουλάχιστον, δεν το εμπιστεύονται αρκετά, αρκετοί εξ αυτών…
Το τι κάνουν οι αγορές, που φτάνουν τώρα να χτυπούν ακόμα και την «πόρτα» της Γαλλίας, είναι γνωστό: για την έλλειψη εμπιστοσύνης τους γίνεται όλο αυτό που γίνεται. Και οι λαοί; Στη Γερμανία, όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση της ZDF, το ποσοστό έλλειψης εμπιστοσύνης στο ευρώ φτάνει πλέον στο 53% των πολιτών.
Τέτοιου είδους δυσπιστία στη Γερμανία για το νόμισμά της, δεν έχει εμφανιστεί από την περίοδο της πτώσης της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, όταν τα χαρτονομίσματα έφταναν να γίνονται ακόμα και πρώτη ύλη για τη φωτιά στο τζάκι.
Σήμερα, φυσικά, τα πράγματα δεν είναι εκεί, δεν έχουν καμία σχέση με αυτή τη δραματικότητα, ότι κι αν λέμε – ακόμα τουλάχιστον. Όμως, το γεγονός παραμένει: για την πλειοψηφία των Γερμανών, το κοινό νόμισμα συνεπάγεται περισσότερα προβλήματα παρά οφέλη.
Στη σημερινή Ευρώπη, που η δομή της κοινής εξουσίας έχει γίνει τόσο έμμεση και περίπλοκη και που οι πιο σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται πρακτικά ερήμην των λαών, αυτό το στοιχείο, η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών, διαφεύγει του ενδιαφέροντος και της προσοχής των κυβερνώντων η οποία, αντιθέτως, κατευθύνεται όλη στην έλλειψη εμπιστοσύνης των «αγορών».
Κρίση αντιμετωπίζουν και οι ΗΠΑ. Αλλά ποιος μπορεί να φανταστεί την πλειοψηφία των πολιτών τους να λένε ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στο δολάριο; Μπορεί να μην έχουν εμπιστοσύνη σε κυβερνήσεις, σε πολιτικές, σε δείκτες, στην πορεία της οικονομίας, αλλά η έννοια της δομικής έλλειψης εμπιστοσύνης στο νόμισμα είναι αδιανόητη. Στο βάθος, αυτό είναι και που επιτρέπει τελικά τόσο στην επίτευξη της συμφωνίας για την αύξηση του ορίου του χρέους, όσο και στον πρόεδρο της χώρας να έχει την άνεση να λέει «δεν πα να υποβαθμίσατε, εμείς είμαστε ΑΑΑ»… Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τη Στερλίνα ή για το Γεν ή για κάθε άλλο μεγάλο νόμισμα, πλην του ευρώ. Κι αυτό είναι το μέγα πρόβλημα καθώς, πάνω απ’ όλα, νόμισμα (πρέπει να) σημαίνει εμπιστοσύνη. Αυτό ακριβώς είναι που εκμεταλλεύονται και οι κερδοσκόποι των αγορών, με την ευρωζώνη πλήρως ανίκανη να αντιδράσει.
Μάλιστα, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνεται τέτοια εικόνα, ούτε η Γερμανία είναι η μόνη χώρα στην οποία συναντάται το φαινόμενο. Και το πιο ενδιαφέρον είναι ότι όπου αποτυπώνεται δυσπιστία στην ευρωζώνη, αυτή οφείλεται σε διαφορετικούς λόγους. Γιατί; Επειδή τα κριτήρια που διαμορφώνουν την εμπιστοσύνη ή τη δυσπιστία διαμορφώνονται στην ουσία ακόμα από τα εθνικά αντανακλαστικά και όχι από τα κοινά, που έχουν, ειδικά τον τελευταίο χρόνο, αποδειχθεί τραγικά αδύναμα.
Χθες, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι πέρασε ένα ογκώδες πακέτο μέτρων στην Ιταλία. Την Τρίτη, τα βλέμματα όλων είναι πάνω στις «μεγάλες δυνάμεις» του ευρώ, στη συνάντηση Σαρκοζί – Μέρκελ. Όμως, κανείς δεν ξέρει ακόμα τι θα προκύψει κοινωνικά ούτε στην Ιταλία που πλέον απειλείται ευθέως, αλλά ούτε και στη γαλλογερμανική συνάντηση που θα παρθούν – αν παρθούν – καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον όλων των κρατών μελών, αλλά μόνον από τους δύο ηγέτες των μεγάλων κρατών, ερήμην των υπολοίπων.
Παρά το γεγονός ότι ελάχιστα υπολογίζονται οι απόψεις τους επί αυτών των θεμάτων, οι λαοί, όπως και οι «αγορές», δεν είναι ανόητοι. Ούτε τρίτοι παρατηρητές. Οι πεποιθήσεις τους εκφράζουν μια πραγματικότητα πολύ πιο «πραγματική» από εκείνη που θέλουν πολλοί «σοφοί» και κυβερνήτες να πιστεύουν. Κι αυτό, δεν αντιμετωπίζεται με τα ημίμετρα που εδώ και πάνω από ένα χρόνο επιχειρεί να λύσει το πρόβλημα η ευρωζώνη, η ηγεσία της οποίας πλέει στα πελάγη της αναποφασιστικότητας. Ούτε φυσικά με επιβολή εξοντωτικών πολιτικών όπως αυτών στην Ελλάδα, όπου η ύφεση, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία βάθυνε ακόμα περισσότερο χωρίς να φέρει ταυτόχρονα και κάποιο ορατό αποτέλεσμα.
Αντίθετα, το έλλειμμα δεν μαζεύεται, το χρέος μεγαλώνει, η ανεργία το ίδιο, η αγορά πεθαίνει μέρα με τη μέρα. Και, μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, στην ουσία, τι κάνουμε; Καταφεύγουμε και πάλι στα πλασματικά μεγέθη: προϋπολογίζουμε έσοδα που στην πράξη δεν θα υπάρξουν. Ο ΦΠΑ είναι το πιο πρόσφατο μα ασφαλώς όχι το μοναδικό παράδειγμα: ξέρει καλά η κυβέρνηση ότι δεν θα τον εισπράξει. Αλλά τον ανεβάζει και στα χαρτιά εμφανίζεται δεδομένο ότι θα τον εισπράξει. Ομως ακόμα και με αυτό τον τρόπο, και πάλι, τα νούμερα δεν βγαίνουν. Κι εδώ έρχεται το πιο εντυπωσιακό: οι κατά τα λοιπά άτεγκτοι ελεγκτές της τρόικας κάνουν (ακόμα) τα στραβά μάτια σε αυτή την αλήθεια.
Κατά βάθος, οι πάντες γνωρίζουν ότι όλο αυτό που γίνεται, δεν οδηγεί πουθενά. Είναι, κατά κάποιο τρόπο, ένα θέατρο, δυστυχώς δε του παραλόγου. Και περισσότερο από ποτέ ισχύει η ρήση του Τσόρτσιλ που ήταν κάπως έτσι: μπορείς να ξεγελάς λίγους για πολύ καιρό ή πολλούς για λίγο καιρό, αλλά όχι πολλούς για πολύ καιρό.
Όπως και οι «αγορές», έτσι και οι λαοί, ούτε εκείνοι που παίρνουν την οδό του μαρτυρίου, αλλά ούτε και εκείνοι που δεν έχουν λόγο να περάσουν από αυτήν και λυπούνται που είναι στην ίδια «παρέα» με τους άλλους, δεν ξεγελιούνται. Ξέρουν πολύ καλά τι συμβαίνει. Κι αυτό, πρέπει να το λάβει υπόψη της πολύ σοβαρά η ευρωπαϊκή ηγεσία. Και να αποφασίσει κάποτε τι πραγματικά θέλει: να ενωθεί πραγματικά, με το κόστος που θα έχει αυτή η ένωση, ή να κοροϊδευόμαστε όσο πάρει μέχρι να έρθει η καταστροφή και, μάλλον, για όλους;
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=415042&h1=true
Ανάμεσα στις άλλες ιδιαιτερότητες του ευρώ οι οποίες έχουν αναδειχθεί από την κρίση, υπάρχει και μία που δεν έχει προσεχθεί αρκετά, ενώ αποτυπώνει πολύ ουσιαστικά το βάθος του προβλήματος και στην οποία, παραδόξως, βρίσκεται το μόνο σημείο… συμφωνίας λαών και «αγορών»: αμφότεροι, δεν εμπιστεύονται το ευρώ. Ή, τουλάχιστον, δεν το εμπιστεύονται αρκετά, αρκετοί εξ αυτών…
Το τι κάνουν οι αγορές, που φτάνουν τώρα να χτυπούν ακόμα και την «πόρτα» της Γαλλίας, είναι γνωστό: για την έλλειψη εμπιστοσύνης τους γίνεται όλο αυτό που γίνεται. Και οι λαοί; Στη Γερμανία, όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση της ZDF, το ποσοστό έλλειψης εμπιστοσύνης στο ευρώ φτάνει πλέον στο 53% των πολιτών.
Τέτοιου είδους δυσπιστία στη Γερμανία για το νόμισμά της, δεν έχει εμφανιστεί από την περίοδο της πτώσης της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, όταν τα χαρτονομίσματα έφταναν να γίνονται ακόμα και πρώτη ύλη για τη φωτιά στο τζάκι.
Σήμερα, φυσικά, τα πράγματα δεν είναι εκεί, δεν έχουν καμία σχέση με αυτή τη δραματικότητα, ότι κι αν λέμε – ακόμα τουλάχιστον. Όμως, το γεγονός παραμένει: για την πλειοψηφία των Γερμανών, το κοινό νόμισμα συνεπάγεται περισσότερα προβλήματα παρά οφέλη.
Στη σημερινή Ευρώπη, που η δομή της κοινής εξουσίας έχει γίνει τόσο έμμεση και περίπλοκη και που οι πιο σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται πρακτικά ερήμην των λαών, αυτό το στοιχείο, η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών, διαφεύγει του ενδιαφέροντος και της προσοχής των κυβερνώντων η οποία, αντιθέτως, κατευθύνεται όλη στην έλλειψη εμπιστοσύνης των «αγορών».
Κρίση αντιμετωπίζουν και οι ΗΠΑ. Αλλά ποιος μπορεί να φανταστεί την πλειοψηφία των πολιτών τους να λένε ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στο δολάριο; Μπορεί να μην έχουν εμπιστοσύνη σε κυβερνήσεις, σε πολιτικές, σε δείκτες, στην πορεία της οικονομίας, αλλά η έννοια της δομικής έλλειψης εμπιστοσύνης στο νόμισμα είναι αδιανόητη. Στο βάθος, αυτό είναι και που επιτρέπει τελικά τόσο στην επίτευξη της συμφωνίας για την αύξηση του ορίου του χρέους, όσο και στον πρόεδρο της χώρας να έχει την άνεση να λέει «δεν πα να υποβαθμίσατε, εμείς είμαστε ΑΑΑ»… Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τη Στερλίνα ή για το Γεν ή για κάθε άλλο μεγάλο νόμισμα, πλην του ευρώ. Κι αυτό είναι το μέγα πρόβλημα καθώς, πάνω απ’ όλα, νόμισμα (πρέπει να) σημαίνει εμπιστοσύνη. Αυτό ακριβώς είναι που εκμεταλλεύονται και οι κερδοσκόποι των αγορών, με την ευρωζώνη πλήρως ανίκανη να αντιδράσει.
Μάλιστα, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνεται τέτοια εικόνα, ούτε η Γερμανία είναι η μόνη χώρα στην οποία συναντάται το φαινόμενο. Και το πιο ενδιαφέρον είναι ότι όπου αποτυπώνεται δυσπιστία στην ευρωζώνη, αυτή οφείλεται σε διαφορετικούς λόγους. Γιατί; Επειδή τα κριτήρια που διαμορφώνουν την εμπιστοσύνη ή τη δυσπιστία διαμορφώνονται στην ουσία ακόμα από τα εθνικά αντανακλαστικά και όχι από τα κοινά, που έχουν, ειδικά τον τελευταίο χρόνο, αποδειχθεί τραγικά αδύναμα.
Χθες, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι πέρασε ένα ογκώδες πακέτο μέτρων στην Ιταλία. Την Τρίτη, τα βλέμματα όλων είναι πάνω στις «μεγάλες δυνάμεις» του ευρώ, στη συνάντηση Σαρκοζί – Μέρκελ. Όμως, κανείς δεν ξέρει ακόμα τι θα προκύψει κοινωνικά ούτε στην Ιταλία που πλέον απειλείται ευθέως, αλλά ούτε και στη γαλλογερμανική συνάντηση που θα παρθούν – αν παρθούν – καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον όλων των κρατών μελών, αλλά μόνον από τους δύο ηγέτες των μεγάλων κρατών, ερήμην των υπολοίπων.
Παρά το γεγονός ότι ελάχιστα υπολογίζονται οι απόψεις τους επί αυτών των θεμάτων, οι λαοί, όπως και οι «αγορές», δεν είναι ανόητοι. Ούτε τρίτοι παρατηρητές. Οι πεποιθήσεις τους εκφράζουν μια πραγματικότητα πολύ πιο «πραγματική» από εκείνη που θέλουν πολλοί «σοφοί» και κυβερνήτες να πιστεύουν. Κι αυτό, δεν αντιμετωπίζεται με τα ημίμετρα που εδώ και πάνω από ένα χρόνο επιχειρεί να λύσει το πρόβλημα η ευρωζώνη, η ηγεσία της οποίας πλέει στα πελάγη της αναποφασιστικότητας. Ούτε φυσικά με επιβολή εξοντωτικών πολιτικών όπως αυτών στην Ελλάδα, όπου η ύφεση, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία βάθυνε ακόμα περισσότερο χωρίς να φέρει ταυτόχρονα και κάποιο ορατό αποτέλεσμα.
Αντίθετα, το έλλειμμα δεν μαζεύεται, το χρέος μεγαλώνει, η ανεργία το ίδιο, η αγορά πεθαίνει μέρα με τη μέρα. Και, μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, στην ουσία, τι κάνουμε; Καταφεύγουμε και πάλι στα πλασματικά μεγέθη: προϋπολογίζουμε έσοδα που στην πράξη δεν θα υπάρξουν. Ο ΦΠΑ είναι το πιο πρόσφατο μα ασφαλώς όχι το μοναδικό παράδειγμα: ξέρει καλά η κυβέρνηση ότι δεν θα τον εισπράξει. Αλλά τον ανεβάζει και στα χαρτιά εμφανίζεται δεδομένο ότι θα τον εισπράξει. Ομως ακόμα και με αυτό τον τρόπο, και πάλι, τα νούμερα δεν βγαίνουν. Κι εδώ έρχεται το πιο εντυπωσιακό: οι κατά τα λοιπά άτεγκτοι ελεγκτές της τρόικας κάνουν (ακόμα) τα στραβά μάτια σε αυτή την αλήθεια.
Κατά βάθος, οι πάντες γνωρίζουν ότι όλο αυτό που γίνεται, δεν οδηγεί πουθενά. Είναι, κατά κάποιο τρόπο, ένα θέατρο, δυστυχώς δε του παραλόγου. Και περισσότερο από ποτέ ισχύει η ρήση του Τσόρτσιλ που ήταν κάπως έτσι: μπορείς να ξεγελάς λίγους για πολύ καιρό ή πολλούς για λίγο καιρό, αλλά όχι πολλούς για πολύ καιρό.
Όπως και οι «αγορές», έτσι και οι λαοί, ούτε εκείνοι που παίρνουν την οδό του μαρτυρίου, αλλά ούτε και εκείνοι που δεν έχουν λόγο να περάσουν από αυτήν και λυπούνται που είναι στην ίδια «παρέα» με τους άλλους, δεν ξεγελιούνται. Ξέρουν πολύ καλά τι συμβαίνει. Κι αυτό, πρέπει να το λάβει υπόψη της πολύ σοβαρά η ευρωπαϊκή ηγεσία. Και να αποφασίσει κάποτε τι πραγματικά θέλει: να ενωθεί πραγματικά, με το κόστος που θα έχει αυτή η ένωση, ή να κοροϊδευόμαστε όσο πάρει μέχρι να έρθει η καταστροφή και, μάλλον, για όλους;
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=415042&h1=true
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου