ΗΠΑ: Πώς τα πανεπιστήμια απογοητεύουν τις γυναίκες που καινοτομούν;

Του Scott Shane

Οι ιδρυτές των Google, Genentech, Netscape και Yahoo! έχουν δύο κοινά: πρώτον, ήταν εφευρέτες στα χρόνια του πανεπιστημίου και οι εταιρείες τους γεννήθηκαν μέσα από τεχνολογίες που ανέπτυξαν στην πανεπιστημιούπολη. Δεύτερον, ήταν όλοι τους άνδρες.Οι άνδρες ακαδημαϊκοί έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες ακαδημαϊκούς να ιδρύσουν επιχειρήσεις, να αξιοποιήσουν τις εφευρέσεις τους, όπως δείχνουν οι μελέτες. Αυτό είναι πρόβλημα, διότι αν οι γυναίκες με ακαδημαϊκή κατάρτιση δεν χτίζουν επιχειρήσεις βασισμένες στην έρευνά τους, δεν ανταμείβονται με τα οφέλη που παρέχουν οι υψηλής ανάπτυξης, προηγμένης τεχνολογίας επιχειρήσεις που αναδύονται από τα πανεπιστήμια.

Γιατί οι γυναίκες δεν δημιουργούν επιχειρήσεις στο πανεπιστήμιο με τον ίδιο ρυθμό όπως οι άνδρες; Οι μελετητές έχουν δώσει διάφορες εξηγήσεις, όπως το σχετικά μικρό ποσοστό γυναικών με ανώτατη ακαδημαϊκή παιδεία στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας, τη μεγαλύτερη έκθεση των ανδρών ακαδημαϊκών στην επιχειρηματική κοινότητα, τη μικρότερη εμπορική αξιοποίηση της έρευνας των καθηγητριών καθώς και τις μεγαλύτερες προσωπικές και επαγγελματικές ευθύνες για τις γυναίκες επιστήμονες.

Ενώ αυτοί οι παράγοντες μπορεί να παρέχουν μια εξήγηση για τη σπανιότητα της ίδρυσης spinoff εταιρειών από γυναίκες, υπάρχει ακόμη ένας παράγοντας στο παιχνίδι: Η στάση των υπεύθυνων εκχώρησης αδειών εκμετάλλευσης τεχνολογίας στις πανεπιστημιουπόλεις.

Ισχυρά γραφεία

Για να καταλάβουμε για ποιο λόγο η άποψή τους μετρά, θα πρέπει να γνωρίζουμε λίγα πράγματα για το πώς λειτουργεί το σύστημα μεταφοράς τεχνολογίας του πανεπιστημίου. Τα πανεπιστήμια κατέχουν τα δικαιώματα των πατεντών που εφευρίσκουν τα μέλη διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού ή τα μέλη του προσωπικού. Για να διαχειριστούν τις νέες ιδέες, τα περισσότερα ερευνητικά πανεπιστήμια έχουν τα γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας, τα οποία ενημερώνονται από τους ακαδημαϊκούς για τις εφευρέσεις τους. Τα στελέχη του γραφείου αποφασίζουν κατά πόσον μια εφεύρεση θα πρέπει να κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ή όχι. Και αν αποκτήσουν διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τις εφευρέσεις, οι υπεύθυνοι αδειοδότησης καλούνται να αποφασίσουν εάν η άδεια χρήσης των εφευρέσεων θα πρέπει να διατεθεί σε ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις, όπως στην περίπτωση του ισοτονικού ποτού Gatorade, ή θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για την ίδρυση μιας νέας επιχείρησης, όπως στην περίπτωση του αλγόριθμου της μηχανής αναζήτησης της Google.

Η δομή αυτή δίνει στους υπεύθυνους παραχώρησης αδειών εκμετάλλευσης τεχνολογίας το ρόλο του «φύλακα της πύλης» ο οποίος έχει λόγο για το ποιες εφευρέσεις θα κατοχυρωθούν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ποιες θα αδειοδοτηθούν και ποιες θα αποτελέσουν τη βάση για spinoff εταιρείες. Αν οι επαγγελματίες αυτοί εκτιμήσουν ότι οι εφευρέσεις των ανδρών ακαδημαϊκών είναι καταλληλότερες για spinoffs από εκείνες των γυναικών συναδέλφων τους, θα συμβάλλουν στην υποεκπροσώπηση των γυναικών μεταξύ των ιδρυτών των spinoff εταιρειών.

Για να καταλάβουμε σε ποια περίπτωση οι υπεύθυνοι αδειών ευνοούν τις ανδρικές εφευρέσεις για τη δημιουργία spinoff επιχειρήσεων, μαζί με μερικούς συναδέλφους κάναμε ένα πείραμα σε δείγμα 239 υπεύθυνων παραχώρησης αδειών εκμετάλλευσης τεχνολογίας από 88 κορυφαία ερευνητικά πανεπιστήμια. Συνδέσαμε μια εφεύρεση με ένα τυχαίο ανδρικό όνομα με τη φωτογραφία.Συνδέσαμε τυχαία ένα ανδρικό όνομα και μια φωτογραφία με μια εφεύρεση για το μισό δείγμα και την ίδια εφεύρεση με ένα τυχαίο γυναικείο όνομα για το άλλο μισό δείγμα. Στη συνέχεια ρωτήσαμε τους υπεύθυνους παραχώρησης αδειών εκμετάλλευσης τεχνολογίας: «Εάν ο εφευρέτης ήθελε να ξεκινήσει μια εταιρεία προς εμπορευματοποίηση αυτής της τεχνολογίας, σε ποιο βαθμό θα τον αποθαρρύνατε;" (Η κλίμακα κυμαινόταν από το ένα, που σήμαινε «καθόλου», έως το πέντε, που σημαίνει "όσο περισσότερο γίνεται.")

Αποθαρρύνοντας τις γυναίκες

Παρά το γεγονός ότι η μόνη διαφορά στα στοιχεία για τις εφευρέσεις που παρουσιάστηκαν στις δύο ομάδες ήταν η φωτογραφία και το όνομα, οι υπεύθυνοι αδειοδότησης εμφανίστηκαν πολύ περισσότερο διατεθειμένοι να αποθαρρύνουν τη γυναίκα εφευρέτη από τη δημιουργία μιας επιχείρησης.

Και θα ήταν λάθος να σκεφτείτε πως μόνο οι υπεύθυνοι γένους αρσενικού είχαν αυτή την προδιάθεση. Το πείραμα έδειξε ότι η ίδια ήταν και η στάση των γυναικών υπεύθυνων αδειοδότησης.

Οι περισσότεροι δεν γνώριζαν τις προτιμήσεις τους, αποκαλύπτοντας μια κρυφή προκατάληψη. Όταν τους δείξαμε τα αποτελέσματα, πολλοί από αυτούς ένιωσαν τεράστια έκπληξη.

Αλλά η διαπίστωση αυτή δεν προκαλεί και τόσο μεγάλη έκπληξη. Αλλού έγραψα για ένα πείραμα που απέδειξε ότι η απόδοση της ίδρυσης μιας εταιρείας σε ένα τυχαίο γυναικείο όνομα και μια φωτογραφία συνδυάζεται με χαμηλότερη αποζημίωση.

Το πείραμα μας δείχνει ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες ακαδημαϊκοί είναι λιγότερο πιθανό να ιδρύσουν spinoffs στο πανεπιστήμιο όπως η Google και η Genentech είναι πως οι υπεύθυνοι παραχώρησης αδειών εκμετάλλευσης τεχνολογίας είναι πιο πιθανό να αποτρέψουν τις γυναίκες που καινοτομούν από το να γίνουν επιχειρηματίες. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι πως τα πανεπιστήμια θα πρέπει να αλλάξουν τη νοοτροπία των υπεύθυνων αδειοδότησης με στόχος την αύξηση του αριθμού των γυναικών που ιδρύουν εταιρείες spinoff.

Ο Scott Shane είναι καθηγητής Επιχειρηματικών Σπουδών της Έδρας A. Malachi Mixon III στο Πανεπιστήμιο Case Western Reserve.

 http://www.capital.gr/businessweek/articles.asp?id=1366747