Νίκος Χειλάς
Γυμνή ανάμεσα στους λύκους. Έτσι έμοιαζε καταρχάς η Αθήνα απέναντι στους μεγαλοτραπεζίτες. Στις διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο IIF, κοινώς για το κούρεμα του ελληνικού χρέους κατά 50% - το διαβόητο PSI - οι έλληνες διαπραγματευτές φάνταζαν σαν «ζήτουλες» που εκλιπαρούν σκόντο από τους δανειστές τους. Χωρίς αυτό και τη συνακόλουθη δανειακή συμφωνία, βεβαίωνε ο Λουκάς Παπαδήμος, δεν θα υπήρχε «σωτηρία της πατρίδας».
Όμως τα φαινόμενα απατούσαν. Οι «ικέτες», όπως αποδείχθηκε τις τελευταίες ημέρες, είχαν στην πραγματικότητα εξαρχής το πάνω χέρι. Όχι μόνο εκ των πραγμάτων, επειδή τυχόν προσφυγή τους στη χρεοκοπία θα έκανε τους δανειστές να χάσουν τα αυγά και τα καλάθια, ήτοι και το υπόλοιπο της αξίας των ήδη υποτιμημένων χρεογράφων τους. Αλλά και επειδή είχαν δυο πανίσχυρους συμμάχους: Το Βερολίνο και, σε μικρότερο βαθμό, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η αρωγή τους ήταν τόσο έντονη, που ενίοτε κυριαρχούσε η εντύπωση, ότι οι δυο υποστηρικτές ενδιαφέρονται περισσότερο για την επιτυχία του PSI, από ότι οι ίδιοι οι Έλληνες.
Η υποστήριξη από την Ουάσιγκτον έχει πριν από όλα χρηματικό χαρακτήρα. Οι τραπεζίτες του ΔΝΤ πιστεύουν ότι για να γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος, το κούρεμα θα πρέπει να ξεπεράσει κατά πολύ το ήδη συμφωνηθέν 50% . Μόνο τότε, θεωρούν, θα γίνει δυνατή η επιστροφή των δανείων τους στο ακέραιο.
Η υποστήριξη του Βερολίνου έχει, επιπλέον, και πολιτική μορφή. Ο εμπνευστής του PSI ήταν η Άνγκελα Μέρκελ. Ο στόχος του ήταν να πείσει τους γερμανούς φορολογούμενους, ότι δεν είναι μόνο αυτοί που πληρώνουν τα σπασμένα της ελληνικής κρίσης, αλλά και οι τραπεζίτες, που κέρδιζαν μέχρι πρότινος τεράστια ποσά από τα δάνειά τους. Τυχόν αποτυχία του PSI θα αποτελούσε λοιπόν και δική της πανωλεθρία, ενώ ταυτόχρονα θα έβαζε σε κίνδυνο και όλα τα συναρτούμενα σχέδια της για την εξυγίανση του ευρώ, με πρώτα τα ταμεία στήριξης EFSF και ESM.
Αυτή η υποστήριξη εκφράστηκε πολιτικά τόσο με την επίσκεψη του γερμανού υπουργού εσωτερικών Γκουίντο Βεστερβέλε την περασμένη Κυριακή στην Αθήνα, όσο και με τις παρεπόμενες δηλώσεις του επίσης γερμανού υπουργού οικονομικών Βόλφγκανκ Σόιμπλε, ο οποίος κάλεσε τους τραπεζίτες να επισπεύσουν τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων αποδεχόμενοι ένα επιτόκιο για τα νέα ομόλογα πολύ πιο κάτω από το προτεινόμενο από τους ίδιους 5%
Πολλά δείχνουν λοιπόν, ότι το τρίγωνο Αθήνα-Ουάσιγκτον-Βερολίνο θα επιτύχει στον προσεχή κύκλο διαπραγματεύσεων τουλάχιστον έναν κύριο στόχο του - ένα κούρεμα, στο οποίο θα συμμετάσχει το 70-80% των δανειστών με επιτόκιο ίσως και κάτω από 4%. Αν η επιτυχία αυτή θα κάνει, ενόψει της συνεχούς επιδείνωσης της κρίσης της ελληνικής οικονομίας, καθώς και γενικότερα του ευρώ, πραγματικά βιώσιμο το ελληνικό χρέος, είναι άλλου παπά ευαγγέλιο.
Μόνο που αυτή η «χρηματική» επιτυχία θα έχει για την Ελλάδα δυσανάλογα μεγάλο πολιτικό τίμημα : Την απώλεια της κυριαρχικότητάς της. Τα νέα ομόλογα θα τεθούν υπό βρετανικό δίκαιο, σε αντίθεση με τα παλιά, που είναι κατά 94% υπό ελληνικό.
Αυτό σημαίνει δραματική αντιστροφή των όρων: Το ελληνικό κοινοβούλιο θα χάσει κάθε δυνατότητα παρέμβασης στη ρύθμιση του χρέους αλλάζοντας - ανάλογα με τις περιστάσεις - τους όρους εξυπηρέτησής του. Και οι δανειστές, αντιθέτως, θα κερδίσουν τα πάντα, αφού θα μπορούν να κινούν κατά το δοκούν, σε περίπτωση αντιδικίας, κάθε είδους διαδικασία κατά του ελληνικού κράτους συμπεριλαμβανομένης και της κατάσχεσης ελληνικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό.
Η απεμπόληση αυτή κυριαρχικών δικαιωμάτων παρουσιάζει την εξής παγκόσμια «πρωτοτυπία»: Γίνεται - de fakto, όχι de jure - προς όφελος ιδιωτών, και όχι, όπως έχουμε συνηθίσει μέχρι σήμερα, ενός υπερεθνικού οργανισμού, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μάταια είχαν προειδοποιήσει ονομαστοί οικονομικοί εμπειρογνώμονες, όπως ο Χανς-Βέρνερ Σιν και ο Έλμαρ Αλτφάτερ, ότι τέτοια συστημική ρύθμιση δεν αντισταθμίζει καν το τρέχον χρηματικό κέρδος, αφού, μεταξύ άλλων, θα υποκινήσει και τους μελλοντικούς δανειστές να ζητούν την υπαγωγή των δανείων τους υπό ξένο δίκαιο - με συνεπόμενους δυσμενέστερους όρους δανεισμού.
Η «πραγματιστική» αντιμετώπιση του θέματος - τα κέρδη ξεπερνούν τις ζημιές - που επικαλείται η κυβέρνηση Παπαδήμου, αποδεικνύεται έτσι «μπακαλίστικη». Ο πρακτικός απολογισμός προοιωνίζεται από την αρχή μέχρι το τέλος αρνητικός.
Το Βερολίνο είχε ταχθεί καταρχάς εναντίον της ρύθμισης. «Συμβουλεύσαμε την ελληνική κυβέρνηση να μην αποδεχθεί την υπαγωγή των ομολόγων από το ελληνικό στο βρετανικό δίκαιο» είχε δηλώσει στο «Βήμα» στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου πηγή του γερμανικού υπουργείου οικονομικών.
Οι Γερμανοί δεν πίεσαν όμως στη συνέχεια προς αυτή την κατεύθυνση - προωθώντας προφανώς το συνολικό στόχο του PSI και γράφοντας έτσι τελικά στα παπούτσιά τους την ελληνική κυριαρχικότητα.
Κι αυτό που μένει είναι μια Ελλάδα, που θα κερδίσει τις ερχόμενες εβδομάδες σίγουρα κάμποσα δισεκατομμύρια ευρώ για να καλύψει την οικονομική της γύμνια, θα βρίσκεται όμως στο μέλλον θεσμικά τρίσγυμνη ανάμεσα στους τραπεζίτες.
Όμως τα φαινόμενα απατούσαν. Οι «ικέτες», όπως αποδείχθηκε τις τελευταίες ημέρες, είχαν στην πραγματικότητα εξαρχής το πάνω χέρι. Όχι μόνο εκ των πραγμάτων, επειδή τυχόν προσφυγή τους στη χρεοκοπία θα έκανε τους δανειστές να χάσουν τα αυγά και τα καλάθια, ήτοι και το υπόλοιπο της αξίας των ήδη υποτιμημένων χρεογράφων τους. Αλλά και επειδή είχαν δυο πανίσχυρους συμμάχους: Το Βερολίνο και, σε μικρότερο βαθμό, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η αρωγή τους ήταν τόσο έντονη, που ενίοτε κυριαρχούσε η εντύπωση, ότι οι δυο υποστηρικτές ενδιαφέρονται περισσότερο για την επιτυχία του PSI, από ότι οι ίδιοι οι Έλληνες.
Η υποστήριξη από την Ουάσιγκτον έχει πριν από όλα χρηματικό χαρακτήρα. Οι τραπεζίτες του ΔΝΤ πιστεύουν ότι για να γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος, το κούρεμα θα πρέπει να ξεπεράσει κατά πολύ το ήδη συμφωνηθέν 50% . Μόνο τότε, θεωρούν, θα γίνει δυνατή η επιστροφή των δανείων τους στο ακέραιο.
Η υποστήριξη του Βερολίνου έχει, επιπλέον, και πολιτική μορφή. Ο εμπνευστής του PSI ήταν η Άνγκελα Μέρκελ. Ο στόχος του ήταν να πείσει τους γερμανούς φορολογούμενους, ότι δεν είναι μόνο αυτοί που πληρώνουν τα σπασμένα της ελληνικής κρίσης, αλλά και οι τραπεζίτες, που κέρδιζαν μέχρι πρότινος τεράστια ποσά από τα δάνειά τους. Τυχόν αποτυχία του PSI θα αποτελούσε λοιπόν και δική της πανωλεθρία, ενώ ταυτόχρονα θα έβαζε σε κίνδυνο και όλα τα συναρτούμενα σχέδια της για την εξυγίανση του ευρώ, με πρώτα τα ταμεία στήριξης EFSF και ESM.
Αυτή η υποστήριξη εκφράστηκε πολιτικά τόσο με την επίσκεψη του γερμανού υπουργού εσωτερικών Γκουίντο Βεστερβέλε την περασμένη Κυριακή στην Αθήνα, όσο και με τις παρεπόμενες δηλώσεις του επίσης γερμανού υπουργού οικονομικών Βόλφγκανκ Σόιμπλε, ο οποίος κάλεσε τους τραπεζίτες να επισπεύσουν τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων αποδεχόμενοι ένα επιτόκιο για τα νέα ομόλογα πολύ πιο κάτω από το προτεινόμενο από τους ίδιους 5%
Πολλά δείχνουν λοιπόν, ότι το τρίγωνο Αθήνα-Ουάσιγκτον-Βερολίνο θα επιτύχει στον προσεχή κύκλο διαπραγματεύσεων τουλάχιστον έναν κύριο στόχο του - ένα κούρεμα, στο οποίο θα συμμετάσχει το 70-80% των δανειστών με επιτόκιο ίσως και κάτω από 4%. Αν η επιτυχία αυτή θα κάνει, ενόψει της συνεχούς επιδείνωσης της κρίσης της ελληνικής οικονομίας, καθώς και γενικότερα του ευρώ, πραγματικά βιώσιμο το ελληνικό χρέος, είναι άλλου παπά ευαγγέλιο.
Μόνο που αυτή η «χρηματική» επιτυχία θα έχει για την Ελλάδα δυσανάλογα μεγάλο πολιτικό τίμημα : Την απώλεια της κυριαρχικότητάς της. Τα νέα ομόλογα θα τεθούν υπό βρετανικό δίκαιο, σε αντίθεση με τα παλιά, που είναι κατά 94% υπό ελληνικό.
Αυτό σημαίνει δραματική αντιστροφή των όρων: Το ελληνικό κοινοβούλιο θα χάσει κάθε δυνατότητα παρέμβασης στη ρύθμιση του χρέους αλλάζοντας - ανάλογα με τις περιστάσεις - τους όρους εξυπηρέτησής του. Και οι δανειστές, αντιθέτως, θα κερδίσουν τα πάντα, αφού θα μπορούν να κινούν κατά το δοκούν, σε περίπτωση αντιδικίας, κάθε είδους διαδικασία κατά του ελληνικού κράτους συμπεριλαμβανομένης και της κατάσχεσης ελληνικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό.
Η απεμπόληση αυτή κυριαρχικών δικαιωμάτων παρουσιάζει την εξής παγκόσμια «πρωτοτυπία»: Γίνεται - de fakto, όχι de jure - προς όφελος ιδιωτών, και όχι, όπως έχουμε συνηθίσει μέχρι σήμερα, ενός υπερεθνικού οργανισμού, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μάταια είχαν προειδοποιήσει ονομαστοί οικονομικοί εμπειρογνώμονες, όπως ο Χανς-Βέρνερ Σιν και ο Έλμαρ Αλτφάτερ, ότι τέτοια συστημική ρύθμιση δεν αντισταθμίζει καν το τρέχον χρηματικό κέρδος, αφού, μεταξύ άλλων, θα υποκινήσει και τους μελλοντικούς δανειστές να ζητούν την υπαγωγή των δανείων τους υπό ξένο δίκαιο - με συνεπόμενους δυσμενέστερους όρους δανεισμού.
Η «πραγματιστική» αντιμετώπιση του θέματος - τα κέρδη ξεπερνούν τις ζημιές - που επικαλείται η κυβέρνηση Παπαδήμου, αποδεικνύεται έτσι «μπακαλίστικη». Ο πρακτικός απολογισμός προοιωνίζεται από την αρχή μέχρι το τέλος αρνητικός.
Το Βερολίνο είχε ταχθεί καταρχάς εναντίον της ρύθμισης. «Συμβουλεύσαμε την ελληνική κυβέρνηση να μην αποδεχθεί την υπαγωγή των ομολόγων από το ελληνικό στο βρετανικό δίκαιο» είχε δηλώσει στο «Βήμα» στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου πηγή του γερμανικού υπουργείου οικονομικών.
Οι Γερμανοί δεν πίεσαν όμως στη συνέχεια προς αυτή την κατεύθυνση - προωθώντας προφανώς το συνολικό στόχο του PSI και γράφοντας έτσι τελικά στα παπούτσιά τους την ελληνική κυριαρχικότητα.
Κι αυτό που μένει είναι μια Ελλάδα, που θα κερδίσει τις ερχόμενες εβδομάδες σίγουρα κάμποσα δισεκατομμύρια ευρώ για να καλύψει την οικονομική της γύμνια, θα βρίσκεται όμως στο μέλλον θεσμικά τρίσγυμνη ανάμεσα στους τραπεζίτες.
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=439093&h1=true
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου