Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν ξέρω αν θα δοθεί ή όχι η
δόση. Εσείς οι αναγνώστες, λοιπόν, έχετε ένα πλεονέκτημα. Γνωρίζετε αυτή
την ώρα κάτι περισσότερο από εμένα. Ωστόσο, θα αποφύγω να μιλήσω για
την δόση. Όχι γιατί δεν θα μπορούσα να περιμένω μερικές ώρες ακόμη,
αλλά διότι θα ήθελα να πάμε ένα βήμα πιο πέρα...
Αν η δόση δοθεί θα μπορούμε να ασκούμε κριτική εκ του ασφαλούς στους άθλιους τοκογλύφους που συνεχίζουν και δανείζουν αυτή την χώρα. Αν καθυστερήσει κι άλλο η δόση θα μπορούμε και πάλι να βρίζουμε τους δανειστές μας και να τους λέμε «ξεφτιλισμένους», επειδή δεν τήρησαν, κατά τη γνώμη μας, τα συμφωνηθέντα. Αν δεν δοθεί η δόση, δεν θα μπορέσουμε
να κατηγορήσουμε κάποιον που δεν μας έδωσε τα λεφτά του για να έχουμε εμείς την άνεση να τον κατηγορούμε χυδαία.
Η αλήθεια είναι ότι η συζήτηση αυτή ήταν ανώφελη αρχής εξαρχής. Οι δόσεις και τα προγράμματα ήταν ένα κατά συνθήκη ψέμα μεταξύ ημών και υμών. Οι άλλοι προσπαθούσαν να κερδίσουν χρόνο μέχρι να θωρακίσουν τις τράπεζές τους. Εμείς προσπαθούσαμε να κερδίσουμε χρόνο μέχρι να αλλάξουν οι ισορροπίες στην Ευρώπη και να χαλαρώσουν έτσι τα μνημόνια των επόμενων δεκαετιών. Λυπάμαι, αλλά και οι εμείς και οι άλλοι κάναμε λάθος!
Μπορεί οι βόρειοι φίλοι μας να νομίζουν ότι μπορούν πλέον να κοιμούνται ήσυχοι με τις τράπεζές τους, αλλά ξεχνούν ότι το επόμενο κτύπημα δεν θα έρθει από την Ελλάδα και δεν θα έχει την μορφή τοξικών ομολόγων. Τουλάχιστον όχι από την πρώτη στιγμή. Η επόμενη φάση του δράματος θα ξεκινήσει από τις χώρες που το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας έχει παρουσία και θα έχει την μορφή της φυγής καταθέσεων. Μόλις χαθεί το πρώτο ευρώ, οι καταθέτες θα αρχίσουν να ψάχνουν ασφαλή καταφύγιο και για το τελευταίο τους σεντ.
Από την άλλη πλευρά εμείς δεν εκμεταλλευτήκαμε τον χρόνο που κερδίσαμε. Όχι για να στρίψουμε το μαχαίρι στην καρδιά των δήθεν αφελών Ευρωπαίων, όπως κάποιοι ονειρεύονται, νομιμοποιώντας τον κουτσαβακισμό, αλλά για να αρχίσουμε να παράγουμε, επιτέλους, πολιτική.
Τα τρία χρόνια που πέρασαν τα αναλώσαμε άσκοπα. Πολιτικά πετύχαμε να κερδίσουμε χρόνο, αλλά τον χρόνο αυτόν τον πετάξαμε στα σκουπίδια. Χάσαμε την ευκαιρία για μία ουσιαστική συζήτηση και καταφύγαμε σε ευκαιριακές μάχες που δεν είχαν ούτε αντικείμενο και στο τέλος θα είχαν ή θα έχουν μόνο ηττημένους: Όλους εμάς και την ίδια την χώρα.
Πάρτε για παράδειγμα όλους εκείνους που δηλητηρίασαν την κοινή γνώμη με σενάρια συνωμοσίας, με την υιοθέτηση απίστευτα ανόητων ιστοριών και με την καλλιέργεια του μίσους από άκρη σε άκρη αυτής της χώρας.
Να θυμίσουμε ότι ζητούσαν κρεμάλες επειδή δεν δεχτήκαμε, λέει, την βοήθεια της Ρωσίας και της Κίνας. Τώρα πέφτουν σιγά – σιγά οι μάσκες, αλλά πιστεύουν ότι δεν είναι αναγκαίο να ζητήσουν συγνώμη. Επειδή πιστεύουν ότι ο λαός ξεχνάει και το αστείο είναι ότι μπορεί και να έχουν δίκιο.
Ας πούμε ότι η χώρα παραμένει στο ευρώ. Έχει κανείς την εντύπωση ότι θα αργήσουμε να έρθουμε και πάλι στην θέση του επαίτη για την επόμενη δόση, αν και εφόσον δεν μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα βασικά μας προβλήματα. Νομίζει κανείς ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την βοήθεια της Ευρώπης αν συνεχίσουμε να έχουμε ελλείμματα; Ή ότι θα αποκτήσουμε ποτέ διαπραγματευτική ικανότητα αν δεν έχουμε αντίστοιχα παραγωγική βάση;
Ας πάρουμε το παράδειγμα της Ιταλίας. Η Ιταλία παράγει. Η Ιταλία μπορεί να φύγει από το ευρώ, αν αυτό κρίνουν οι Ιταλοί ότι εξυπηρετεί τα εθνικά τους συμφέροντα. Μπορούν να ζήσουν και χωρίς την Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν έχει επιλογές, επειδή η Ελλάδα δεν έχει παραγωγή. Οι Έλληνες δεν μπορούν να ζήσουν δίχως την βοήθεια ή ελεημοσύνη των Ευρωπαίων. Μπορεί αυτό να μας στεναχωρεί, αλλά είναι η αλήθεια.
Τα τελευταία τρία χρόνια, λοιπόν, μπορούσαμε να τα αξιοποιήσουμε για μία ουσιαστική επανάσταση σε όλα τα επίπεδα και με αφορμή την κρίση. Να ξεκινήσουμε την επανασύσταση του κράτους, που έλεγε και ο Καραμανλής. Την αλλαγή του επενδυτικού περιβάλλοντος. Την αναμόρφωση του φορολογικού καθεστώτος. Η κρίση μπορούσε να αποτελέσει την αφορμή για να εκφραστούν οι δημιουργικές δυνάμεις. Αντί για όλα αυτά καταναλώσαμε τον χρόνο μας περιμένοντας κάποιον Ευρωπαίο πολιτικό που θα άλλαζε τους συσχετισμούς στην Ευρώπη υπέρ της συνέχισης της αλόγιστης πολιτικής του υπερδανεισμού και της υπερκατανάλωσης. Κι άλλαξε η ηγεσία στην Γαλλία. Και λοιπόν;
Δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιο είναι το μέλλον της Ευρώπης και του ευρώ. Ξέρουμε όμως ότι δεν μπορεί η Ελλάδα να είναι η αφορμή για την διάλυσή της. Δεν αντέχει το μέγεθος της Ελλάδας ένα τέτοιο βάρος. Ούτε και μπορούμε να δεχτούμε ότι η χώρα μας θα κινείται με τρόπο τυχοδιωκτικό, δίχως σχέδιο για την επόμενη ημέρα. Ότι θα συνεχίσουμε δίχως να παράγουμε ούτε σκόρδα. Η Ελλάδα πρέπει να έχει παραγωγή, επειδή αυτό χρειάζεται, είτε μέσα στην Ευρώπη, είτε έξω από αυτή.
Αν κανείς εξανάγκαζε τους επαγγελματίες λαοπλάνους να παρουσιάσουν στο δικό τους ακροατήριο ένα βιώσιμο σχέδιο για την επόμενη ημέρα που η χώρα θα αναγκαζότανε για τον άλφα ή βήτα τρόπο να συνεχίσει με τις δικές της δυνάμεις, θα κινδύνευαν να καταβροχθισθούν από το τέρας που οι ίδιοι δημιούργησαν.
Παρ΄ όλα αυτά δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Ας ευχηθούμε να μην φτάσουμε στο σημείο εκείνο του απόλυτου χάους. Κι ας δεχτούμε ότι ακόμη και σήμερα μπορεί να υπάρξει μία εθνική στρατηγική για όλα τα κρίσιμα θέματα. Για το πώς θα διαμορφώσουμε ένα νέο επενδυτικό περιβάλλον, πως θα καταπολεμήσουμε την διαφθορά, πως θα αναδιοργανώσουμε τον δημόσιο τομέα, πως θα στηρίξουμε την Παιδεία, την Υγεία. Δεν μπορώ να δεχτώ ότι σε αυτά δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, ανεξάρτητα από τις όποιες άλλες διαφορές. Ότι δεν μπορούμε να φτιάξουμε όλοι μαζί ένα πρόγραμμα που θα εφαρμοστεί πιστά από τις κυβερνήσεις των επόμενων 20 ετών.
Εκτός κι αν το μόνο που μας απασχολεί είναι ποιος θα οδηγήσει πιο γρήγορα και ασφαλέστερα την χώρα στο γκρεμό.
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
Αν η δόση δοθεί θα μπορούμε να ασκούμε κριτική εκ του ασφαλούς στους άθλιους τοκογλύφους που συνεχίζουν και δανείζουν αυτή την χώρα. Αν καθυστερήσει κι άλλο η δόση θα μπορούμε και πάλι να βρίζουμε τους δανειστές μας και να τους λέμε «ξεφτιλισμένους», επειδή δεν τήρησαν, κατά τη γνώμη μας, τα συμφωνηθέντα. Αν δεν δοθεί η δόση, δεν θα μπορέσουμε
να κατηγορήσουμε κάποιον που δεν μας έδωσε τα λεφτά του για να έχουμε εμείς την άνεση να τον κατηγορούμε χυδαία.
Η αλήθεια είναι ότι η συζήτηση αυτή ήταν ανώφελη αρχής εξαρχής. Οι δόσεις και τα προγράμματα ήταν ένα κατά συνθήκη ψέμα μεταξύ ημών και υμών. Οι άλλοι προσπαθούσαν να κερδίσουν χρόνο μέχρι να θωρακίσουν τις τράπεζές τους. Εμείς προσπαθούσαμε να κερδίσουμε χρόνο μέχρι να αλλάξουν οι ισορροπίες στην Ευρώπη και να χαλαρώσουν έτσι τα μνημόνια των επόμενων δεκαετιών. Λυπάμαι, αλλά και οι εμείς και οι άλλοι κάναμε λάθος!
Μπορεί οι βόρειοι φίλοι μας να νομίζουν ότι μπορούν πλέον να κοιμούνται ήσυχοι με τις τράπεζές τους, αλλά ξεχνούν ότι το επόμενο κτύπημα δεν θα έρθει από την Ελλάδα και δεν θα έχει την μορφή τοξικών ομολόγων. Τουλάχιστον όχι από την πρώτη στιγμή. Η επόμενη φάση του δράματος θα ξεκινήσει από τις χώρες που το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας έχει παρουσία και θα έχει την μορφή της φυγής καταθέσεων. Μόλις χαθεί το πρώτο ευρώ, οι καταθέτες θα αρχίσουν να ψάχνουν ασφαλή καταφύγιο και για το τελευταίο τους σεντ.
Από την άλλη πλευρά εμείς δεν εκμεταλλευτήκαμε τον χρόνο που κερδίσαμε. Όχι για να στρίψουμε το μαχαίρι στην καρδιά των δήθεν αφελών Ευρωπαίων, όπως κάποιοι ονειρεύονται, νομιμοποιώντας τον κουτσαβακισμό, αλλά για να αρχίσουμε να παράγουμε, επιτέλους, πολιτική.
Τα τρία χρόνια που πέρασαν τα αναλώσαμε άσκοπα. Πολιτικά πετύχαμε να κερδίσουμε χρόνο, αλλά τον χρόνο αυτόν τον πετάξαμε στα σκουπίδια. Χάσαμε την ευκαιρία για μία ουσιαστική συζήτηση και καταφύγαμε σε ευκαιριακές μάχες που δεν είχαν ούτε αντικείμενο και στο τέλος θα είχαν ή θα έχουν μόνο ηττημένους: Όλους εμάς και την ίδια την χώρα.
Πάρτε για παράδειγμα όλους εκείνους που δηλητηρίασαν την κοινή γνώμη με σενάρια συνωμοσίας, με την υιοθέτηση απίστευτα ανόητων ιστοριών και με την καλλιέργεια του μίσους από άκρη σε άκρη αυτής της χώρας.
Να θυμίσουμε ότι ζητούσαν κρεμάλες επειδή δεν δεχτήκαμε, λέει, την βοήθεια της Ρωσίας και της Κίνας. Τώρα πέφτουν σιγά – σιγά οι μάσκες, αλλά πιστεύουν ότι δεν είναι αναγκαίο να ζητήσουν συγνώμη. Επειδή πιστεύουν ότι ο λαός ξεχνάει και το αστείο είναι ότι μπορεί και να έχουν δίκιο.
Ας πούμε ότι η χώρα παραμένει στο ευρώ. Έχει κανείς την εντύπωση ότι θα αργήσουμε να έρθουμε και πάλι στην θέση του επαίτη για την επόμενη δόση, αν και εφόσον δεν μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα βασικά μας προβλήματα. Νομίζει κανείς ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την βοήθεια της Ευρώπης αν συνεχίσουμε να έχουμε ελλείμματα; Ή ότι θα αποκτήσουμε ποτέ διαπραγματευτική ικανότητα αν δεν έχουμε αντίστοιχα παραγωγική βάση;
Ας πάρουμε το παράδειγμα της Ιταλίας. Η Ιταλία παράγει. Η Ιταλία μπορεί να φύγει από το ευρώ, αν αυτό κρίνουν οι Ιταλοί ότι εξυπηρετεί τα εθνικά τους συμφέροντα. Μπορούν να ζήσουν και χωρίς την Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν έχει επιλογές, επειδή η Ελλάδα δεν έχει παραγωγή. Οι Έλληνες δεν μπορούν να ζήσουν δίχως την βοήθεια ή ελεημοσύνη των Ευρωπαίων. Μπορεί αυτό να μας στεναχωρεί, αλλά είναι η αλήθεια.
Τα τελευταία τρία χρόνια, λοιπόν, μπορούσαμε να τα αξιοποιήσουμε για μία ουσιαστική επανάσταση σε όλα τα επίπεδα και με αφορμή την κρίση. Να ξεκινήσουμε την επανασύσταση του κράτους, που έλεγε και ο Καραμανλής. Την αλλαγή του επενδυτικού περιβάλλοντος. Την αναμόρφωση του φορολογικού καθεστώτος. Η κρίση μπορούσε να αποτελέσει την αφορμή για να εκφραστούν οι δημιουργικές δυνάμεις. Αντί για όλα αυτά καταναλώσαμε τον χρόνο μας περιμένοντας κάποιον Ευρωπαίο πολιτικό που θα άλλαζε τους συσχετισμούς στην Ευρώπη υπέρ της συνέχισης της αλόγιστης πολιτικής του υπερδανεισμού και της υπερκατανάλωσης. Κι άλλαξε η ηγεσία στην Γαλλία. Και λοιπόν;
Δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιο είναι το μέλλον της Ευρώπης και του ευρώ. Ξέρουμε όμως ότι δεν μπορεί η Ελλάδα να είναι η αφορμή για την διάλυσή της. Δεν αντέχει το μέγεθος της Ελλάδας ένα τέτοιο βάρος. Ούτε και μπορούμε να δεχτούμε ότι η χώρα μας θα κινείται με τρόπο τυχοδιωκτικό, δίχως σχέδιο για την επόμενη ημέρα. Ότι θα συνεχίσουμε δίχως να παράγουμε ούτε σκόρδα. Η Ελλάδα πρέπει να έχει παραγωγή, επειδή αυτό χρειάζεται, είτε μέσα στην Ευρώπη, είτε έξω από αυτή.
Αν κανείς εξανάγκαζε τους επαγγελματίες λαοπλάνους να παρουσιάσουν στο δικό τους ακροατήριο ένα βιώσιμο σχέδιο για την επόμενη ημέρα που η χώρα θα αναγκαζότανε για τον άλφα ή βήτα τρόπο να συνεχίσει με τις δικές της δυνάμεις, θα κινδύνευαν να καταβροχθισθούν από το τέρας που οι ίδιοι δημιούργησαν.
Παρ΄ όλα αυτά δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Ας ευχηθούμε να μην φτάσουμε στο σημείο εκείνο του απόλυτου χάους. Κι ας δεχτούμε ότι ακόμη και σήμερα μπορεί να υπάρξει μία εθνική στρατηγική για όλα τα κρίσιμα θέματα. Για το πώς θα διαμορφώσουμε ένα νέο επενδυτικό περιβάλλον, πως θα καταπολεμήσουμε την διαφθορά, πως θα αναδιοργανώσουμε τον δημόσιο τομέα, πως θα στηρίξουμε την Παιδεία, την Υγεία. Δεν μπορώ να δεχτώ ότι σε αυτά δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, ανεξάρτητα από τις όποιες άλλες διαφορές. Ότι δεν μπορούμε να φτιάξουμε όλοι μαζί ένα πρόγραμμα που θα εφαρμοστεί πιστά από τις κυβερνήσεις των επόμενων 20 ετών.
Εκτός κι αν το μόνο που μας απασχολεί είναι ποιος θα οδηγήσει πιο γρήγορα και ασφαλέστερα την χώρα στο γκρεμό.
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου