Πως θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

Του Γιώργου Καισάριου
Το πιο σημαντικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, είναι με ποιον τρόπο θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Ο λόγος που είναι σημαντικό αυτό το ερώτημα είναι διότι θα μας δώσει στίγμα, τόσο για το που ενδεχομένως θα κινηθεί ο ΓΔ αλλά και στίγμα για τυχόν αναζωπύρωση της οικονομίας.
Ενθυμήστε ότι στην περίπτωση της Citigroup, η αμερικανική κυβέρνηση (μεταξύ άλλων) έκανε αύξηση κεφαλαίου με κοινές μετοχές για να σώσει την τράπεζα. Βάσει της συμφωνίας, η Citi αναγνώρισε και διέγραψε προβληματικά πάγια αξίας 29 δισ. και στη συνέχεια το αμερικανικό κράτος έβαλε περίπου $45 δισ. σε κεφάλαια.

Σήμερα η αμερικανική κυβέρνηση έχει πουλήσει τη συμμετοχή της στην τράπεζα και το καθαρό κέρδος από την όλη διαδικασία είναι περίπου $12 δισ. Άλλα τόσα κέρδισε η αμερικανική κυβέρνηση στην αναδιάρθρωση της GM και όλα δείχνουν ότι θα βγάλει και ένα τεράστιο κέρδος στην AIG, καθώς σκοπεύει να πουλήσει το ποσοστό της (κάπου 90% αν θυμάμαι καλά) έναντι περίπου $180, ενώ έχει ήδη πάρει πίσω το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που έβαλε στην εταιρεία.

Ακόμα και πριν από την σωτηρία της Citi, είχα στο μυαλό μου ένα παρόμοιο σχέδιο για τις ελληνικές τράπεζες. Με λίγα λόγια, αυτό που έβλεπα ότι πρέπει να γίνει είναι αυξήσεις κεφαλαίου με κοινές μετοχές. Οτιδήποτε άλλο, κατά την άποψη μου, δεν θα κάνει τις τράπεζες βιώσιμες.

Ο λόγος; Διότι οι προνομιούχες μετοχές, ή κάτι ανάλογο, θα έχει κόστος για τις τράπεζες, που κατά την άποψη μου, δεν αντέχουν να πληρώνουν σε αυτή τη φάση. Μόνο μια αύξηση κεφαλαίου με κοινές μετοχές μπορεί να εγγυηθεί ότι τα κεφάλαια θα είναι ατόφια και ότι οι τράπεζες θα έχουν πολεμοφόδια για να αντέξουν την κρίση.

Το ερώτημα όμως είναι, σκέφτονται κάτι τέτοιο οι της κυβέρνησης και οι της Ευρώπης;

Μέχρι τώρα δεν ξέρουμε τίποτα για τον μηχανισμό και τον τρόπο με τον οποίο το ταμείο EFSF ή κάποιο άλλο σχήμα θα βάλει λεφτά στις τράπεζες. Και αυτό είναι μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια.

Διότι αν μπουν λεφτά με αυξήσεις κεφαλαίου και έκδοση κοινών μετόχων, σε ποια τιμή θα γίνει η αύξηση; Διότι αν γίνει στις τωρινές τιμές (4,5 ευρώ για ΕΤΕ σαν παράδειγμα), τότε οι μέτοχοι θα έχουν άλλη μια ευκαιρία και δεν θα πάθουν πανωλεθρία από το dilution. Αν όμως γίνει στο 1 ευρώ για παράδειγμα, τότε το πιο πιθανό είναι ότι οι μέτοχοι θα μηδενιστούν.

Επιπλέον, η λεπτομέρεια είναι πολύ σημαντική διότι αν οι αυξήσεις γίνουν στα τωρινά επίπεδα, τότε με μαθηματική ακρίβεια μπορούμε να μιλήσουμε για τον απόλυτο πάτο στον ΓΔ. Αν όμως γίνει στο 1 ευρώ για την ΕΤΕ, τότε all bets are off.

Και εδώ τώρα είναι το μεγάλο άγνωστο, διότι η απόφαση είναι καθαρά πολιτική και δεν μπορούμε να κάνουμε καμία σκέψη και καμία ανάλυση πριν μάθουμε το πως θα ενισχυθούν κεφαλαιακά οι τράπεζες –είτε από το EFSF ή με κάποιον άλλο τρόπο.

Αυτό όμως που φοβάμαι, είναι ότι οι της Ευρώπης θα τα κάνουν θάλασσα για άλλη μια φορά. Βλέποντας το πως έχει αντιμετωπιστεί το θέμα της Ελλάδας και βλέποντας τους ερασιτεχνισμούς σε θέματα investment banking και ζητήματα αναδιάρθρωσης, πολύ φοβάμαι ότι οι της Ευρώπης θα κάνουν και πάλι το αντίθετο ακριβώς από αυτό που πρέπει να κάνουν.

Σε αντίθεση με τους Αμερικανούς και κάποια plain vanilla λύση, θα βρουν τρόπο να βάλουν λεφτά στις τράπεζες, αλλά αυτός ο τρόπος δεν θα έχει end game, παρά θα βασίζεται σε παραδοχές ότι θα μπορέσουν αυτές οι συναλλαγές να ξεδιπλώσουν (να ξεπληρώσουν δηλαδή οι τράπεζες), ενώ στην πραγματικότητα απλά θα κάνουν το τραπεζικό σύστημα μακροπρόθεσμα πιο μη-βιώσιμο.

Διότι τι άλλο έχουν να ενεχυριάσουν οι τράπεζες; Αλλά ακόμα και αν έχουν, μπορούν να αντεπεξέλθουν στο κόστος των κεφαλαίων που θα τους προσφερθούν, αν υποθέσουμε ότι δεν θα είναι με αύξηση κεφαλαίου;

Το πρόβλημα των τραπεζών, όπως και του ελληνικού κράτους, είναι η έλλειψη ιδίων κεφαλαίων συγκριτικά με τις υποχρεώσεις που πρέπει να εξυπηρετηθούν, ενόψει των διαγραφών που θα πρέπει να γίνουν.

Όπως είπα στο άρθρο με τίτλο, "Μια ολοκληρωμένη πρόταση για το ελληνικό αδιέξοδο", τα ποσά που εκτιμώ ότι θα χρειαστούν συνολικά οι τράπεζες είναι περίπου 40-50 δισ. Αυτό κατά την άποψη μου θα καθάριζε όλα τα προβληματικά δάνεια και απομειώσεις ομολόγων. Αλλά αν δεν υλοποιηθεί κάποια λύση τύπου Citigroup, τότε πολύ φοβάμαι ότι τα προβλήματα των τραπεζών θα συνεχιστούν.

Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι απομειώσεις των ομολόγων σε αυτή τη φάση θα είναι μεταξύ 3-9 δισ. ευρώ. Το ακριβές ποσό που πρέπει να διαγραφεί θα αποφασιστεί από τους λογιστικούς κανόνες και τους νομικούς.

Αλλά αυτό είναι μόνο σε αυτή τη φάση. Το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων όμως δεν τελειώνει εδώ. Προσωπικά εκτιμώ ότι αυτή η διαδικασία θα συνεχιστεί. Σε αντίθεση με τα ομόλογα, τα προβληματικά δάνεια πρέπει να διαγραφούν ανεξάρτητα του αν θα μπορέσουν να τα μπαλώσουν με τα ομόλογα η όχι. Προσωπική μου εκτίμηση και πάλι είναι ότι ίσως χρειαστεί να διαγραφεί το 10% των συνολικών δανείων των τραπεζών.

Τώρα αν οι απομειώσεις είναι από την κάτω πλευρά, γύρω στα 3 δισ., υποθέτω ότι οι τράπεζες θα μπορούν να τα μπαλώσουν και αυτή τη φορά και να τα βγάλουν πέρα μόνες τους, κάνοντας άλλον έναν γύρο από αυξήσεις κεφαλαίων. Η ΑΛΦΑ τουλάχιστον είναι έτοιμη.

Αν όμως το νούμερα είναι πάνω από 6 δισ., υποθέτω ότι από κάπου αλλού θα πρέπει να βρεθούν λεφτά διότι μάλλον δεν θα τα βάλουν οι μέτοχοι. Ή θα προσφύγουν οι τράπεζες στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή στο EFSF ή και στα δυο.

Σημειώστε όμως ότι, ακόμα και αν τα βγάλουν πέρα μόνοι τους αυτή τη φορά, την επόμενη φορά οι μέτοχοι δεν θα γλιτώσουν τόσο εύκολα. Ιδίως αν κάποιος αναγκάσει τις τράπεζες να προβούν σε μια πιο επιθετική πολιτική διαγραφών όπως κάνουν οι γαλλικές τράπεζες.

Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι η ελληνική πολιτική ηγεσία θα κάνει τα πάντα για να σώσει τους Έλληνες μετόχους από το dilution (τους μεγάλους μετόχους δηλαδή που κάνουν το κουμάντο και τις χάρες στην κυβέρνηση) θα κάνουν ό,τι είναι δυνατόν (υπόθεση δική μου) έτσι ώστε να μην αναγνωριστούν οι χασούρες αλλά και να μην γίνει η διοχέτευση κεφαλαίων με κοινές μετοχές (κάτι που κατά την άποψη μου είναι προς το συμφέρον του τόπου).

Αλλά επειδή δεν ξέρουμε τίποτα ακόμα, αναμένω να δω τι θα σκαρώσουν αυτή τη φορά και τι θα αποφασίσουν. Για λίγο καιρό ακόμα, θα τους δώσω το δικαίωμα της αμφισβήτησης.

Η κατάληξη είναι ότι σε ενδεχόμενο υποχρεωτικής αύξησης κεφαλαίου από κάποιο ευρωπαϊκό μηχανισμό, ειδικά αν τα ποσά είναι μεγάλα, θέτει σε άμεσο κίνδυνο τους μετόχους. Σε αντίθετη περίπτωση, ίσως σωθούν για λίγο ακόμα οι μέτοχοι, αλλά αν δεν γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με τον σωστό τρόπο, αυτό θα διαιωνίσει το πρόβλημα στην πραγματική οικονομία.

(Σαν υποσημείωση, ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω ποιο είναι το πρόβλημα να χρησιμοποιηθεί το ELA για αυτή τη διαδικασία.
Ακόμα δεν έχω λάβει καμία απάντηση (zilch. Nada, nothing), σε ερωτήσεις που έχω κάνει σε διάφορους πιο ειδικούς σε ευρωπαϊκά θέματα από μένα, σχετικά με τη χρήση αυτού του μηχανισμού όπως την περιγράφω στο άρθρο "Μια ολοκληρωμένη πρόταση για το ελληνικό αδιέξοδο". Και μέχρι κάποιος να μου δώσει μια πειστική απάντηση, στο που προσκρούει βάσει των Ευρωπαϊκών συνθηκών μια τέτοια λύση, η άποψη μου εξακολουθεί να είναι ότι οι πολιτικές ηγεσίες είναι άκρα ανεπαρκείς για να χειριστούν αυτή την κρίση).

george.kesarios@capital.gr