Τόσα χρόνια ακούμε ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας με την ανάδυση της Κίνας, αφού η Αμερική παραμένει ισχυρότερη. Ότι και να κάνει η Κίνα, οι ΗΠΑ είναι η Νο1 χώρα του πλανήτη. Αυτό όμως είναι αφελές. Όσο η Κίνα αναπτύσσεται, οι νόμοι της αριθμητικής εγγυώνται πως σύντομα θα ξεπεράσει την Αμερική, και θα γίνει η πιο πλούσια χώρα της υφηλίου. Και όπως ξέρουμε, ο πλούτος είναι δύναμη, και άλλωστε αυτό το απέδειξε η Αμερική επί έναν σχεδόν αιώνα.
Μέχρι τώρα όμως θεωρούσαμε πως η Αμερική δεν βρίσκεται σε πτώση. Και πως η μετατόπιση της παγκόσμιας ισορροπίας οφείλεται στην αύξηση της κινεζικής ισχύος, αντί της αμερικανικής παρακμής. Ότι, όσο και να αναπτυχθεί η Κίνα, η Αμερική θα παραμείνει ζωντανή και οικονομικά πανίσχυρη .
Σήμερα όμως βλέπουμε την άνοδο της μίας, και τη πτώση της άλλης. Έτσι, η παγκόσμια ισορροπία αλλάζει πολύ πιο γρήγορα, και υπάρχει κίνδυνος για αποσταθεροποίηση.
Το φιάσκο του κογκρέσου με το αμερικανικό χρέος, και η υποβάθμιση των ΗΠΑ από την S&P έπαιξαν μεγάλο ρόλο, μετατοπίζοντας τα πολιτικά και οικονομικά θεμέλια της χώρας. Ανέκαθεν, μετά από οποιαδήποτε κρίση, η Αμερική επανέκαμπτε. Αυτή τη φορά η κατάσταση διαφέρει.
Η αμερικανική οικονομία άλλαξε κατά πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. Μια μεγάλη αλλαγή ήταν η συρρίκνωση του κατασκευαστικού και παραγωγικού τομέα που αποτελούσε πηγή καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας. Τα εργοστάσια που κατασκεύαζαν προϊόντα ήταν από πάντα η βάση της αμερικανικής οικονομίας. Πριν 30 χρόνια, 20 εκατομμύρια Αμερικάνοι δούλευαν στον παραγωγικό τομέα. Σήμερα, μόλις 12 εκατομμύρια. Και ο αριθμός αυτός μειώνεται κατά 50.000 κάθε μήνα. Και ο λόγος για αυτό δεν είναι άλλος παρά ο κινεζικός ανταγωνισμός.
Υπάρχει μια άνοδος στον τομέα των υπηρεσιών «γνώσης», όπως είναι η πληροφορική, και η οικονομία. Αυτοί όμως οι τομείς δεν παράγουν πολλές καλοπληρωμένες θέσεις απασχόλησης, οι οποίες αποτελούσαν κάποτε την σπονδυλική στήλη της αμερικανικής κοινωνίας. Προσφέρουν μεγάλες αμοιβές σε πολύ λίγους ανθρώπους. Έτσι δημιουργείται στασιμότητα στα εισοδήματα των Αμερικανών. Το μέσο αμερικανικό εισόδημα δεν έχει αυξηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία 30 χρόνια. Στην Αυστραλία αντιθέτως, υπάρχει μια σταθερή αύξηση του μέσου εισοδήματος.
Τι ακριβώς παράγει η Αμερική; Η αξία είναι μια αφηρημένη έννοια, και δύσκολα μπορούμε να προσδιορίσουμε την αξία που οι τραπεζίτες της Wall Street προσθέτουν στην αμερικανική οικονομία εδώ και αρκετά χρόνια, ειδικά αν τη συγκρίνουμε με όση αξία πρόσφερε στην οικονομία η αυτοκινητοβιομηχανία του Ντιτρόιτ. Σίγουρα τα Windows και το Word έκαναν τη διαφορά στη παραγωγικότητα σε ολόκληρη την οικονομία, αλλά αυτό δεν ισχύει για τις μετέπειτα γενιές λογισμικού, όπως π.χ. το Facebook.
Όλα αυτά δημιουργούν κάποια ανησυχητικά ερωτήματα. Μπορεί αυτή η μεταβιομηχανική οικονομία της γνώσης να βοηθήσει τις ΗΠΑ να διατηρήσουν την παγκόσμια θέση τους; Μπορεί να δημιουργήσει εκατομμύρια καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας; Πως μπορεί η Αμερική να διατηρήσει μια οικονομία υψηλών εισοδημάτων χωρίς κατασκευές; Και πως μπορεί να επανέλθει στις κατασκευές όταν έχει να ανταγωνιστεί τη Κίνα;
Η αμερικανική έφεση στη καινοτομία βοηθά, αλλά μόνο όσο δεν υιοθετεί την ίδια καινοτόμο διάθεση και η Κίνα. Όσο οι αγορές παραμένουν ορθάνοιχτες, η μόνη λύση για την Αμερική είναι να μειώσει τα μεροκάματα σε κινεζικά επίπεδα.
Και αυτό το βλέπουμε ήδη. Θα πρέπει όμως να μειωθούν πολύ ακόμη, ώσπου η Κίνα να πάψει να κλέβει τις αμερικανικές δουλειές. Αυτό αποτελεί μια άσχημη είδηση για τον Αμερικανό εργαζόμενο, αλλά και για τη μακροπρόθεσμη οικονομική πορεία της χώρας.
Έτσι καταλήγουμε στη πολιτική. Γενικά, η αμερικανική πολιτική ανέκαθεν παρήγαγε και καλή διακυβέρνηση. Η διακυβέρνηση αυτή όμως έχει δυσκολέψει πολύ τα τελευταία χρόνια. Όλο και περισσότερο η πολιτική έχει καταντήσει απλά η διανομή του παραγόμενου πλούτου. Και αυτό ήταν σχετικά εύκολο στην Αμερική λόγω του πολύ πλούτου που παράγονταν. Τώρα που ο πλούτος μειώθηκε, οι επιλογές δυσκόλεψαν, και οι εντάσεις αυξήθηκαν.
Έτσι έχουμε κάποιες δύσκολες εξελίξεις. Το χρέος αυξάνεται, αφού για τη αποφυγή επιλογών, τόσο το κράτος όσο και οι πολίτες αρχίζουν να δανείζονται. Η πολιτική πολώνεται, καθώς οι ψηφοφόροι αγωνίζονται σκληρότερα για τις καλύτερες επιλογές. Τρίτον, οι πολίτες πέφτουν θύματα οποιουδήποτε πολιτικού μπορεί και τους πείθει ότι δεν χρειάζεται να πάρουν δύσκολες αποφάσεις.
Οι Αμερικάνοι πίστεψαν τον Bush όταν τους είπε ότι αν εισβάλλουν στο Ιράκ θα μειωθούν οι φόροι. Και μετά πίστεψαν και τον Obama, όταν επαναλάμβανε πως «ναι, μπορούμε», πείθοντάς τους ότι δεν χρειάζεται να κάνουν δύσκολες επιλογές. Μια υπόσχεση που ποτέ δεν τήρησε. Σήμερα, οι περισσότεροι μοιάζουν να πείθονται από το Tea Party, που ισχυρίζεται ότι αν μειωθούν οι φόροι, όλα τα άλλα θα λυθούν από μόνα τους.
Η Αμερική είναι ένα θαυμάσιο μέρος, με πολλούς πόρους κάθε είδους. Θα παραμείνει η δεύτερη ισχυρότερη υπερδύναμη του πλανήτη για πολλά χρόνια, προσφέροντας καλή ζωή στους πολίτες της και επηρεάζοντας τα διεθνή δρώμενα.
Σήμερα όμως αντιμετωπίζει προκλήσεις, δυσκολότερες από όσες είχε να αντιμετωπίσει εδώ και εκατόν τόσα χρόνια. Το πολιτικό της σύστημα μοιάζει ανήμπορο να τις αντιμετωπίσει. Και αυτό είναι το πιο ανησυχητικό.
Του Hugh White
Sydney Morning Herald
http://www.smh.com.au/opinion/contributors/america-is-rotting-at-its-core-20110815-1iunv.html
Απόδοση:S.A.
http://www.antinews.gr/2011/09/09/121180/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου