Νέο εμπόδιο για την Ελλάδα η σωτηρία των ισπανικών τραπεζών

Σε δεύτερη μοίρα περνάει πλέον το ελληνικό ζήτημα στην ευρωζώνη μετά την ανάγκη χορήγησης οικονομικής βοήθειας στην Ισπανία για τη διάσωση των ισπανικών τραπεζών. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η διαπραγμάτευση των όρων με τους οποίους θα δοθεί η βοήθεια στην Ισπανία όχι μόνο δεν διευκολύνει την επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου που επιδιώκουν τα πολιτικά κόμματα αλλά αντίθετα δυσχεραίνει τις προσπάθειες της ελληνικής πλευράς για χαλάρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Οπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, «η περίπτωση της Ελλάδας στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί από όλες τις πλευρές ως παράδειγμα προς αποφυγήν». Αυτό εξυπηρετεί πολιτικά τόσο τον ισπανό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος θα μπορέσει ευκολότερα να περάσει στην κοινή γνώμη και στο ισπανικό κοινοβούλιο τους όρους της βοήθειας υποστηρίζοντας ότι έτσι θα αποφύγουμε τα χειρότερα δείχνοντας την Ελλάδα, όσο και τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ, η οποία για να πείσει τους γερμανούς πολίτες να δώσουν και άλλα χρήματα για τη σωτηρία του ευρώ θα καταφύγει σε σύγκριση των δύο χωρών, επισημαίνοντας τις διαφορές μεταξύ Ισπανίας και Ελλάδας σε πολιτικό επίπεδο.

Επιπλέον η Ελλάδα απομονώνεται περαιτέρω καθώς οι χώρες του Νότου και ειδικότερα η Ισπανία και η Ιταλία, η οποία αναμένεται να ακολουθήσει και να καταφύγει στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) για βοήθεια, θα διαπραγματεύονται τους όρους των δικών τους πακέτων σωτηρίας βάζοντας σε δεύτερη μοίρα την υποστήριξη της Ελλάδας.

Είναι προφανές ότι σε αυτό το περιβάλλον, με την ευρωζώνη να έχει να σβήσει την πολύ μεγαλύτερη φωτιά σε Ισπανία και ενδεχομένως στην Ιταλία, όπου οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της κυβέρνησης του Μάριο Μόντι έχουν κολλήσει, οι πιθανότητες ουσιαστικής επαναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου συρρικνώνονται. Κοινοτικές πηγές θεωρούν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια η ελληνική πλευρά να προσέλθει στο τραπέζι με απαιτήσεις ουσιαστικής αλλαγής των όρων και των στόχων του μνημονίου και εκτιμούν ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν να αποδεχθούν μικρές αλλαγές, όπως π.χ. η παράταση του χρόνου προσαρμογής κατά ένα έτος, δηλαδή ως το 2015 αντί του 2014.

Οσον αφορά την Ισπανία, η διαπραγμάτευση ξεκινά με τον ισπανό πρωθυπουργό να ζητάει απευθείας βοήθεια για τις ισπανικές τράπεζες από το EFSF και τη γερμανίδα καγκελάριο να δηλώνει ότι οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί είναι έτοιμοι να βοηθήσουν την Ισπανία, πράγμα που σημαίνει ότι η βοήθεια θα χορηγηθεί στη χώρα και όχι στις τράπεζες. Ετσι θεωρείται σχεδόν αδύνατον η Ισπανία να αποφύγει το μνημόνιο, δηλαδή η βοήθεια θα συνοδεύεται από όρους εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών της χώρας.

Με την Ισπανία να έχει μικρότερο χρέος από τη Γερμανία, οι όροι που θα περιλαμβάνει το ευρωπαϊκό πακέτο εκτιμάται ότι θα συνδέονται με ζητήματα μείωσης των δαπανών και ελέγχου των περιφερειακών προϋπολογισμών. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, θα πρόκειται για ένα «λάιτ» μνημόνιο, το οποίο θα επιτρέπει στην Ισπανία να δανείζεται από τις αγορές. Προς την κατεύθυνση αυτή εκτιμάται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα συνεχίσει να αγοράζει ισπανικά ομόλογα για να στηρίξει τις τιμές τους.

Το ζήτημα των απεριόριστων αγορών ομολόγων από την ΕΚΤ είναι ένα θέμα που θα απασχολήσει τους ευρωπαίους ηγέτες στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής για να στηριχθούν τόσο οι ισπανικοί τίτλοι όσο και οι ιταλικοί ώστε και οι δύο χώρες να παραμείνουν στις αγορές για την κάλυψη των δανειακών αναγκών τους. Βεβαίως με το επιτόκιο των ισπανικών δεκαετών ομολόγων σε επίπεδα πάνω από 6% που βρίσκεται σήμερα, η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους της χώρας είναι εξαιρετικά ακριβή.

Το χρέος της Ισπανίας θα αυξηθεί ανάλογα με το ύψος της βοήθειας για τη διάσωση των τραπεζών, το οποίο υπολογίζεται από 60 ως 100 δισ. ευρώ. Ορισμένες εκτιμήσεις το ανεβάζουν ως τα 140 δισ. ευρώ. Αν ληφθεί υπόψη ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ισπανικών τραπεζών ανέρχονται σε 150 δισ. ευρώ, τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι το ύψος της βοήθειας θα διαμορφωθεί κοντά στα 100 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, το χρέος της Ισπανίας ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 90%.

Στόχος της βοήθειας είναι να επανακεφαλαιοποιηθούν οι ισπανικές τράπεζες το συντομότερο δυνατόν ώστε να σταματήσει η εκροή κεφαλαίων από τη χώρα και να πάρει μπροστά η οικονομία. Οπως όμως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, η επανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών δεν λύνει το πρόβλημα της ευρωζώνης. Χρειάζεται επίσης η δημιουργία κάποιας μορφής τραπεζικής ένωσης η οποία θα είναι σε θέση να εγγυάται τις καταθέσεις στις ευρωπαϊκές τράπεζες ώστε να σταματήσει η φυγή χρημάτων από τον Νότο προς βόρειες χώρες της ευρωζώνης. 

 Γιώργος Παπαϊωάννου

 http://www.tovima.gr/afieromata/elections2012/article/?aid=461642&h1=true