«Παράθυρο» για την επαναγορά χρέους από τον προσωρινό Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF), που θεωρείται αναγκαία για να «σταθεί» και το 2012 η Ελλάδα, λόγω της αναμενόμενης παράτασης του αποκλεισμού από τις αγορές, άνοιξε χθες από το Ελσίνκι η Άνγκελα Μέρκελ, αφήνοντας να εννοηθεί, ότι όλα μπορούν να συζητηθούν, αν η Γερμανία πάρει ό,τι έχει ζητήσει για τη δημοσιονομική πειθαρχία στη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης Παρασκευής, 11 Μαρτίου.
Σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, λίγο πριν αρχίσουν χθες οι συνομιλίες των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ελσίνκι, η Γερμανίδα καγκελάριος άφησε για πρώτη φορά ανοικτό το ενδεχόμενο να επιτραπεί στο EFSF να παρεμβαίνει στις αγορές ομολόγων, για τη διευκόλυνση των αδύναμων χωρών της περιφέρειας, κάτι που περιμένει με αγωνία η ελληνική κυβέρνηση, ενόψει του δύσκολου τεστ στις αγορές το 2012. Τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με το μνημόνιο, η Ελλάδα θα πρέπει να καλύψει περίπου τις μισές δανειακές της ανάγκες με εκδόσεις ομολόγων, καθώς πλησιάζει στη λήξη του το διεθνές δάνειο των 110 δις. ευρώ.
Ερωτηθείσα αν υπάρχει ενδεχόμενο έγκρισης αυτής της αναβάθμισης του ρόλου του EFSF, η Μέρκελ εμφανίσθηκε διαλλακτικότερη, σε σχέση με τις σκληρές τοποθετήσεις της όλες τις τελευταίες εβδομάδες, λέγοντας ότι υπάρχει σε εξέλιξη μια μεγάλη συζήτηση για τις πιθανές επιλογές και όλες θα πρέπει να εξετασθούν. Η Μέρκελ επισήμανε ότι το Βερολίνο σε αυτή την φάση ενδιαφέρεται για τις αποφάσεις της 11ης Μαρτίου, αφήνοντας να εννοηθεί, ότι αν γίνουν δεκτές από τους εταίρους στην ευρωζώνη οι σκληρές απαιτήσεις της Γερμανίας για συντονισμό της οικονομικής πολιτικής σε κατεύθυνση αυστηρής πειθαρχίας, θα υπάρξουν από γερμανικής πλευράς «ανταλλάγματα».
Αναλυτές τονίζουν, ότι η αναβάθμιση του EFSF είναι αναγκαία για την Ελλάδα, καθώς πολύ σύντομα θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις για τη στήριξη της χώρας το 2012, όταν θα επιχειρήσει να επιστρέψει στις αγορές. Η στήριξη αυτή μπορεί να πάρει τη μορφή της επαναγοράς ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ από το EFSF, ή της χορήγησης δανείου στην Ελλάδα για να αγοράσει η Αθήνα τα ομόλογα. Μια τρίτη εναλλακτική επιλογή είναι η στήριξη των δημοπρασιών του Δημοσίου για διάθεση ομολόγων, μέσω αγορών από το EFSF. Όλες αυτές οι εναλλακτικές, που εξετάζονται στο ευρωπαϊκό παρασκήνιο, εκτιμάται ότι θα διευκολύνουν την Ελλάδα να αντλήσει ρευστότητα με ανεκτούς όρους το 2012, ώστε να αποφευχθούν αποτυχημένες δημοπρασίες ομολόγων, που θα άνοιγαν το δρόμο της χρεοκοπίας.
Ανταλλάγματα στους Γερμανούς
Η Γερμανία κρατά προς το παρόν σκληρή στάση, όπως τονίζουν διπλωματικές πηγές της Ε.Ε., αλλά και αναλυτές τραπεζών, περιμένοντας ανταλλάγματα από τους εταίρους, υπό τη μορφή της αποδοχής των αυστηρών γερμανικών προτάσεων για τον οικονομικό συντονισμό στην ευρωζώνη.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει πει «ναι σε όλα» μετά την παρουσίαση των προτάσεων Ρομπάι-Μπαρόζο για το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής στην ευρωζώνη, σε μια ύστατη προσπάθεια να εξασφαλίσει ευνοϊκές ρυθμίσεις για το χρέος στις 25 Μαρτίου. Στο «μενού» των συμβιβαστικών προτάσεων, που είναι τελικά πολύ σκληρότερες από το αρχικά αναμενόμενο, περιλαμβάνεται η υιοθέτηση συνταγματικής ρύθμισης ή νόμου-πλαίσιο, που θα απαγορεύει τα ελλείμματα, αλλά και μέτρα για το ασφαλιστικό, που οδηγούν στην περίπτωση της Ελλάδας σε… πενιχρές συντάξεις στα βαθιά γεράματα!
Παρά το ελληνικό «ναι», όμως, η διαπραγμάτευση που θα ολοκληρωθεί την 25η Μαρτίου, με ενδιάμεσο σταθμό την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις 11 του μήνα, κρύβει ακόμη πολλά ακανθώδη σημεία, καθώς δεν είναι λίγες οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης, που αντιδρούν στα γερμανικά «κελεύσματα» για τα νομοθετημένα «φρένα χρέους», καθώς αποτελούν μια σημαντική εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας στις Βρυξέλλες. Επιπλέον, οι προτάσεις για ευρωπαϊκή παρέμβαση στο ασφαλιστικό, που σε πολλές χώρες, όπως η Αυστρία, θεωρείται θέμα καθαρά εθνικής πολιτικής, δεν έχουν γίνει δεκτές με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από αρκετές κυβερνήσεις.
Όπως εξελίσσεται η διαπραγμάτευση, ακόμη και μετά τις «ηπιότερες», σε σχέση με τα γαλλογερμανικά σχέδια, προτάσεις Ρομπάι-Μπαρόζο, οδηγεί σε έναν πολιτικό εκβιασμό ιστορικών διαστάσεων στις δύο Συνόδους Κορυφής αυτού του μήνα: η Γερμανία ξεκαθαρίζει, ότι αν δεν γίνουν δεκτές οι προτάσεις της, όπως διαμορφώθηκαν με το συμβιβαστικό κείμενο, δεν πρόκειται να συναινέσει στην αναβάθμιση του μηχανισμού στήριξης, αλλά θα αφήσει τις ασθενέστερες χώρες της ευρωζώνης στο έλεος των αγορών και απολύτως εκτεθειμένες στις διαδικασίες ελεγχόμενης χρεοκοπίας, που καθιερώνονται από το 2013 για τους αφερέγγυους της ευρωζώνης.
Συμβιβαστική πρόταση
Σύμφωνα με το έγγραφο Ρομπάι-Μπαρόζο, που συζητήθηκε κεκλεισμένων των θυρών την Δευτέρα, σε ειδική συνάντηση εκπροσώπων των 17 κυβερνήσεων της ευρωζώνης με τον προεδρεύοντα του Ευρω παϊκού Συμβουλίου και τον πρόεδρο της Κομισιόν, τρεις είναι οι βασικές προτάσεις που θεωρούνται εξαιρετικά «βαριές» για την Ελλάδα, αλλά ήδη έχουν γίνει δεκτές από την κυβέρνηση:
n Η πρώτη προβλέπει την υποχρεωτική καθιέρωση από όλες τις χώρες-μέλη της ευρωζώνης συνταγματικών ρυθμίσεων ή νομοθετικών ρυθμίσεων αυξημένης δεσμευτικότητας, με τις οποίες θα απαγορεύεται δια παντός η δημιουργία ελλειμμάτων. Το μοντέλο στο οποίο στηρίζεται η πρόταση, αν και δεν θα είναι υποχρεωμένες όλες οι κυβερνήσεις να το αντιγράψουν πλήρως, είναι το «φρένο χρέους» του γερμανικού Συντάγματος, με το οποίο απαγορεύονται μετά το 2015 τα κυκλικά προσαρμοσμένα πρωτογενή ελλείμματα.
n Η δεύτερη προβλέπει, ότι οι κυβερνήσεις δεσμεύονται για τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών τους συστημάτων, η οποία θα αξιολογείται από την Κομισιόν και, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, θα είναι υποχρεωμένες οι κυβερνήσεις να λαμβάνουν μέτρα που θα καλύπτουν της αναλογιστικές «τρύπες». Για την Ελλάδα, που ακόμη και μετά την τελευταία ασφαλιστική μεταρρύθμιση δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι έχει εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αυτή η πρόβλεψη οδηγεί σε αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης και περαιτέρω μείωση των συντάξεων.
n Σύμφωνα με την τρίτη πρόταση που κρύβει «αγκάθια» για την Ελλάδα, καθιερώνεται μηχανισμός κεντρικής παρακολούθησης της εξέλιξης του κόστους εργασίας και της παραγωγικότητας από την Κομισιόν. Στις χώρες όπου θα διαπιστώνονται αποκλίσεις από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αυτόματα θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής των μισθών. Σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου από το 2000 και μετά οι αυξήσεις στο κόστος εργασίας ήταν πολύ υψηλότερες από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας παραμένει χαμηλή, η πρόταση αυτή είναι σαφές ότι οδηγεί σε τριτοκοσμικές καταστάσεις για τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα.
Στο βάθος νέο δάνειο
Ακόμη όμως και αν εξελιχθεί με τον ευνοϊκότερο για την Ελλάδα τρόπο η διπλή διαπραγμάτευση του Μαρτίου, δηλαδή αν εγκριθεί η επιμήκυνση του δανείου των 110 δις. ευρώ, η μείωση του επιτοκίου δανεισμού και η αναβάθμιση του EFSF, που θα ανοίγει «παράθυρο» για στήριξη των ελληνικών ομολόγων το 2012, στις αγορές παραμένει το ερώτημα τι θα γίνει μετά τον Ιούνιο του 2013.
Οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης θεωρούν βέβαιη την αδυναμία της χώρας να επανέλθει στις αγορές το 2013. Και δεν κρύβουν, ότι μόνο ένα… μυστικό περιμένουν στις 25 Μαρτίου να μάθουν για να συμπληρώσουν το ελληνικό «παζλ»: αυτό που τους ενδιαφέρει, όπως και κάθε κάτοχο ελληνικών ομολόγων, είναι αν το νέο δάνειο που υποχρεωτικά θα πρέπει να πάρει η χώρα από το μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας το 2013 θα συνοδευθεί και από ένα «κούρεμα» των ιδιωτών πιστωτών.
Η S&P, όπως προκύπτει από ανακοινώσεις που έκανε αυτή την εβδομάδα, επιφυλάσσεται να αποφασίσει μετά τις 25 Μαρτίου αν θα τοποθετήσει τα ελληνικά ομόλογα δυο-τρεις βαθμίδες κάτω από το “junk”. Με ένα δημόσιο χρέος, που ακόμη και το υπουργείο Οικονομικών παραδέχεται ότι θα φθάσει το 153% του ΑΕΠ στο τέλος του τρέχοντος έτους, η S&P θεωρεί βέβαιο, ότι η χώρα θα γίνει ο πρώτος «πελάτης» του μόνιμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), ο οποίος παίρνει το 2013 τη σκυτάλη από τον προσωρινό Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF).
Η Ελλάδα δεν έχει την παραμικρή πιθανότητα επιστροφής στις αγορές μετά τη λήξη του μνημονίου και θα χρειασθεί να παραμείνει ίσως και για αρκετά χρόνια «πελάτης» των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στήριξης. Η S&P ορθά δείχνει να μην ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τις αποφάσεις που θα ληφθούν στις 25 Μαρτίου, σε σχέση με το χρόνο εξυπηρέτησης του δανείου των 110 δις. ευρώ και με το επιτόκιο δανεισμού, που είναι πολύ πιθανό να μειωθεί. Ούτε ενδιαφέρεται για το αν θα διατηρήσει η χώρα τις ελπίδες της για ένα νέο δάνειο από το EFSF, προκειμένου να αποσύρει από την αγορά ομόλογα. Στην καλύτερη περίπτωση, όλα αυτά τα μέτρα θα είναι επαρκή για να «κρατήσουν ζωντανή» την Ελλάδα ως τη λήξη του μνημονίου, στα μέσα του 2013, αλλά δεν επαρκούν για να λύσουν οριστικά το πρόβλημα της βιώσιμης εξυπηρέτησης του χρέους.
Έτσι, αυτό που ενδιαφέρει την S&P, για να καταλήξει στη βαθμολογία των ελληνικών ομολόγων, είναι αν στις 25 Μαρτίου θα οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις των Ευρωπαίων (ήδη υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία από τα τέλη του 2010) για το καθεστώς ελεγχόμενων χρεοκοπιών, που θα τεθεί (;) σε ισχύ το 2013.
Νέο δάνειο με ή χωρίς… «κούρεμα»;
Ουσιαστικά, δηλαδή, το μόνο ερώτημα που τίθεται για την Ελλάδα είναι αν θα αποφασισθεί οριστικά, ότι όσες χώρες λαμβάνουν βοήθεια από τον ESM θα περνούν πρώτα από αυστηρό έλεγχο φερεγγυότητας. Και, αν κρίνεται, όπως είναι βέβαιο ότι θα κριθεί για την Ελλάδα, ότι βρίσκονται σε αδυναμία να εξυπηρετήσουν το χρέος τους μακροπρόθεσμα, θα προηγείται ένα… γερό «κούρεμα» πιστωτών του ιδιωτικού τομέα, πριν εγκριθεί ένα νέο δάνειο.
Η σχετική γερμανική πρόταση, που για τις αγορές αποτελεί «κόκκινη σημαία», έχει μια σαφή λογική: οι ισχυρές χώρες-πιστωτές των αδύναμων οικονομιών δεν θέλουν να δίνουν δάνεια σε αφερέγγυες χώρες. Αρνούνται, δηλαδή, να δανείσουν την Ελλάδα, αν εκ των προτέρων φαίνεται πολύ δύσκολο να πάρουν πίσω τα κεφάλαιά τους. Σε αυτό το επιχείρημα φαίνεται ότι επιμένει η Άνγκελα Μέρκελ και υπάρχει πολύ σοβαρό ενδεχόμενο στις 25 Μαρτίου να ληφθεί οριστικά η απόφαση για την καθιέρωση του μηχανισμού ελεγχόμενων χρεοκοπιών.
Μεσότιτλος: Επιτάχυνση αναδιάρθρωσης;
Σε περίπτωση που αποφασισθεί τελικά στις 25 Μαρτίου να «στηθεί» το 2013 ο μηχανισμός των ελεγχόμενων χρεοκοπιών, τον οποίο οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης αντιμετωπίζουν σαν σοβαρή απειλή, όλα δείχνουν ότι θα υπάρξει μια παράδοξη συνέπεια: οι ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας θα κλιμακώσουν την πίεση τους, ώστε η ελεγχόμενη χρεοκοπία να μην καθυστερήσει μέχρι το 2013, αλλά να αποφασισθεί το συντομότερο δυνατό.
Και αυτό γιατί, όσο περνά ο καιρός, τόσο λιγοστεύουν τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούνται από ιδιώτες πιστωτές. Όσοι μείνουν με τον… μουτζούρη μετά το 2013 θα πρέπει να υποστούν πολύ μεγάλο «κούρεμα» των απαιτήσεών τους, αφού το ΔΝΤ και τα κράτη της ευρωζώνης (επίσημοι πιστωτές) θεωρείται βέβαιο ότι θα προστατευθούν από το «κούρεμα» και θα μεγιστοποιηθεί το βάρος για τους ιδιώτες.
Ουσιαστικά, δηλαδή, η S&P «φωτίζει» μια πολύ σημαντική πλευρά του ελληνικού «δράματος» της 25ης Μαρτίου, στην οποία ελάχιστες αναφορές έχουν γίνει από την ελληνική κυβέρνηση: αν τελικά περάσουν οι γερμανικές προτάσεις για τις ελεγχόμενες χρεοκοπίες, αμέσως οι οίκοι αξιολόγησης θα κατεβάσουν τη βαθμολογία των ελληνικών ομολόγων σε κατηγορίες που δεν πλησιάζουν ούτε ακραίοι τζογαδόροι των αγορών. Με αυτό τον τρόπο, θα επιδιώξουν να επιταχύνουν το αναπόφευκτο «κούρεμα» πιστωτών, ώστε να έλθει πολύ πριν από τη λήξη του μνημονίου, το καλοκαίρι του 2013. Η αναδιάρθρωση χρέους, λοιπόν, μπορεί τελικά να βρίσκεται πολύ πιο κοντά από όσο φαντάζονται οι περισσότεροι πολίτες στην Ελλάδα…
http://www.sofokleous10.gr/portal2/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου