Εκείνο το καλοκαίρι ο κόσμος τρελάθηκε
από την εκτίναξη των τιμών διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών. Το χρήμα ένιωθε να τελειώνει η κερδοσκοπία
επί των τίτλων της χάρτινης οικονομίας και άρχισε να παίζει με τα μελλοντικά συμβόλαια πραγματικών αγαθών.
Εκτινάχθηκαν τότε στα ύψη οι τιμές των σιτηρών, του καλομποκιού, του ρυζιού, του καφέ, της ζάχαρης, του χοιρινού και μαζί του πετρελαίου, ο κόσμος ένιωσε ότι μπορεί να αναγεννηθεί η αγροτική παραγωγή, ότι είμαστε μπροστά σε μια νέα έξαρση της παγκοσμιοποίησης.
Είχε προηγηθεί η τρέλα με τα βιοκαύσιμα, η νέα μπίζνα που ήθελε τις αγριοαγκινάρες να εκτοπίζουν από τις καλλιεργούμενες εκτάσεις τα βασικά τρόφιμα και εκρίθη ότι οι τιμές των τροφίμων θα εκτιναχθούν στα ύψη.
Μερικούς μήνες αργότερα ωστόσο ήλθε η κατάρρευση της Lehman Brothers να μεταβάλει πλήρως τις συνθήκες και να δείξει ότι το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, τα καλύτερα σπίτια με τα πιο ακριβοπληρωμένα στελέχη, ήταν σαθρά οικοδομήματα, έτοιμα να πέσουν με το πρώτο φύσημα του αγέρα.
Αίφνης, εκεί που όλοι νόμιζαν ότι ζούσαν το μεγαλείο της παγκοσμιοποίησης και του νέου πλούτου, διαπίστωσαν ότι το οικοδόμημα δεν στέκει και πως η επιβίωσή του εξαρτάται από τις κυβερνήσεις και τα κράτη.
Κλονίσθηκε τότε το διεθνές οικονομικό σύστημα, φανέρωσε τις πολλές ατέλειες και ανισορροπίες του, έδειξε πως στηριζόταν σε μια σούπερ φούσκα χαρτιών και τίτλων, το σκάσιμο της οποίας εξαρτιόταν από τις δυνατότητες των φτωχότερων αμερικανικών νοικοκυριών να αποπληρώσουν τα πανάκριβα σπίτια που τους πούλησαν χωρίς δεύτερη κουβέντα τραπεζίτες του σχοινιού και του παλουκιού, μόνο και μόνο για να εγγράψουν νέα δάνεια και νέους τόκους στα βιβλία των ιδρυμάτων τους, ώστε να απολαύσουν υψηλότερο μπόνους.
Πρώτη η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιμετώπισε το δίλημμα της διάσωσης των τραπεζών και των αυτοκινητοβιομηχανιών που είχαν αναπτύξει χρηματοοικονομικές δραστηριότητες για την προώθηση των πωλήσεών τους.
Ο συστημικός κίνδυνος εκρίθη μέγας και η φούσκα του χρηματοπιστωτικού τομέα μετατράπηκε σε κρατικά ελλείμματα και χρέη.
Οι τράπεζες σώθηκαν, τα κράτη χρεώθηκαν και αμέσως μετά οι τραπεζίτες άρχισαν να εγείρουν θέματα υπερχρέωσης και να θεωρούν τα κρατικά χρέη μη χρηματοδοτήσιμα. Και για να προσφέρουν τη χρηματοδότηση απαίτησαν δημοσιονομική πειθαρχία από τις κυβερνήσεις, κι αυτές μετακύλησαν τα βάρη στους πολίτες κόβοντας παροχές, μισθούς συντάξεις και ό,τι άλλο.
Κάπως έτσι μας προέκυψε κρίση χρέους στην Ευρώπη, η οποία δεν είναι απίθανο να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ, που χρωστούν 14 τρισ. δολάρια, ή στην Ιαπωνία η οποία χρωστά κοντά στα 10 τρισ. δολάρια.
Και ενώ η κρίση χρέους απειλούσε την Ευρώπη, ξέσπασε κύμα εξεγέρσεων στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή αναδεικνύοντας νέους κινδύνους και νέες απειλές. Και μετά ήλθε ο σεισμός των 8,9 Ρίχτερ στην Ιαπωνία, που προκάλεσε το τσουνάμι για να σκορπίσει τον θάνατο και τον πυρηνικό όλεθρο, θέτοντας άλλα πιο σκληρά διλήμματα για την ανάπτυξη και το μέλλον.
Πράγμα που κλόνισε τη Μέρκελ και την ανάγκασε να αλλάξει τα πυρηνικά σχέδιά της και να βεβαιώσει τους πάντες ότι η ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί στο μέλλον και οι τιμές του «μαύρου χρυσού» θα πάνε στα ύψη.
Αυτή η αλληλουχία γεγονότων δίνει από το 2008 την αίσθηση ενός ανισόρροπου κόσμου, ο οποίος δεν θα βρει ησυχία αν δεν καταλήξει σε μια μεγάλη και γενναία αλλαγή που θα καλύπτει τα πάντα: από τις αγορές και την κλιματική αλλαγή μέχρι τα χρέη και την παραγωγή τροφίμων.
Αν δεν υπάρξει αλλαγή και επέμβαση, οι κρίσεις θα διαδέχονται η μία την άλλη ώσπου να φθάσουμε στη μεγάλη έκρηξη, τα χαρακτηριστικά της οποίας κανείς δεν μπορεί να προβλέψει.
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=391036&h1=true/Αντώνης Καρακούσης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου