Από τότε που εντάχθηκαν στο ευρώ, η Γερμανία και η Ολλανδία
αντιμετωπίζουν επιβράδυνση στην ανάπτυξή τους, και απώλειες για τους
πολίτες τους που δεν θα σημειώνονταν, αν οι δυο αυτές χώρες έμεναν
εξαρχής εκτός της ευρωζώνης.
Αυτό αποδεικνύεται αν συγκρίνουμε τις δυο παραπάνω οικονομίες με αυτές της Σουηδίας και της Ελβετίας, που διατήρησαν το νόμισμά τους, και συνέχισαν να αναπτύσσονται όπως πάντα. Από το 1999 και μετά, η γερμανική και ολλανδική οικονομία αναπτύσσονται πολύ πιο αργά και από την αντίστοιχη αμερικανική ή και τη βρετανική οικονομία.
Η Σουηδία και η Ελβετία αναπτύχθηκαν το διάστημα 2001-2011, με τους ίδιους ρυθμούς όπως αναπτύσσονταν το διάστημα 1991-2001. Αντιθέτως, η γερμανική και ολλανδική οικονομία όχι μόνο επιβραδύνθηκαν το 2001-2011, αλλά περιόρισαν και τις αυξήσεις μισθών, ώστε να προσαρμοστούν στις επιδράσεις του ευρώ.
Το αποτέλεσμα ήταν να πέσει η κατανάλωση, με ετήσιο ρυθμό πτώσης 0.25%.
Μια πρόσφατη μελέτη για την πορεία της Ολλανδίας στο ευρώ, κατέληξε στο ότι αν η ανάπτυξη και η κατανάλωση ακολουθούσαν τους ρυθμούς της Σουηδίας και της Ελβετίας, από το 2001 και μετά, τότε οι Ολλανδοί καταναλωτές θα ήταν σε πολύ καλύτερη θέση, με €45 δισ περισσότερα τον χρόνο.
Αυτός είναι ο λόγος που έχουν θυμώσει οι Ολλανδοί και οι Γερμανοί. Όμως, θα πρέπει να κατευθύνουν τον θυμό τους προς τις κυβερνήσεις τους που τους οδήγησαν στο ευρώ, και όχι προς τους ανύποπτους κατοίκους των χωρών της Μεσογείου, που επίσης βασανίζονται από τις συνέπειες του ευρώ.
Η Σουηδία και η Ελβετία δεν χρειάστηκε να θυσιάσουν την ευμάρεια των λαών τους, ενώ απολαμβάνουν και ικανοποιητική απασχόληση. Άρα, το συμπέρασμα είναι ότι το ευρώ φταίει εξ αρχής. Για αυτό και θα πρέπει να εγκαταλειφτεί από όλους μαζί. Υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στην ανταγωνιστικότητα μεταξύ των χωρών μελών της ευρωζώνης, που συνεχώς αυξάνονται. Τα σχετικά εργατικά κόστη της Ιταλίας είναι σήμερα 37% υψηλότερα από το 1998, ενώ της Γερμανίας 11% χαμηλότερα.
Παντού υπάρχουν ανισορροπίες. Υπάρχει μεγάλο ιδιωτικό χρέος που παραλύει τις χώρες με προοπτικές γρήγορης ανάπτυξης (Ισπανία, Ιρλανδία).
Στις ανισορροπίες αυτές συνεισφέρει και η ΕΚΤ με τα βραχυπρόθεσμα ενιαία επιτόκια, που ενώ έχουν την ίδια ονομαστική αξία για όλους, στην πραγματικότητα είναι αντιπαραγωγικά. Στην Γερμανία, με χαμηλό πληθωρισμό και αργή ανάπτυξη, τα επιτόκια αυτά δυσχέραιναν περαιτέρω την οικονομία της χώρας. Στην Ισπανία όμως του υψηλού πληθωρισμού, και της ταχείας ανάπτυξης, ενθαρρύνθηκαν τα ιδιωτικά χρέη.
Η άποψη ότι αυτές οι ανισορροπίες θα ξεπερνιούνταν από την ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων, ήταν ανέκαθεν λάθος. Χωρίς κοινή γλώσσα, φορολογία, κοινωνικά προνόμια, κλπ οι αριθμοί των μετακινούμενων ποτέ δεν θα ήταν αρκετοί. Επίσης, η εστίαση στην πολιτική τήρησης ενιαίων στόχων στα ελλείμματα των εθνικών προϋπολογισμών των χωρών μελών, δεν έπαιξε ποτέ σημαντικό ρόλο, αφού την αγνοούσε ακόμη και η ίδια η Γερμανία.
Έτσι, 13 χρόνια μετά, αν δούμε τους πραγματικούς αριθμούς, και όχι αυτούς που μας δίνει η τρόικα, η Ελλάδα έχει έλλειμμα μεγαλύτερο από το 11% του ΑΕΠ, 4-5% πρωτογενές έλλειμμα, και συνολικό χρέος 135% του ΑΕΠ. Το πρόγραμμα λιτότητας που ακολουθεί η Αθήνα, αφού δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο όσο είναι στο ευρώ, αύξησε τόσο το χρέος όσο και το έλλειμμα της. Παράλληλα, η λιτότητα προκάλεσε μείωση της κατανάλωσης και των εισοδημάτων, που με τη σειρά της οδήγησε σε μείωση των φορολογικών εσόδων.
Όσο η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ, το χρέος της θα γιγαντώνεται. Και αν συνεχίσει να παραμένει, τότε το μόνο κούρεμα που θα την βοηθούσε θα ήταν της τάξης του 100%. Μάλλον όμως θα αναγκαστεί να βγει από την ευρωζώνη στα τέλη του 2012.
Το ιταλικό δημόσιο χρέος είναι σήμερα 100% του ΑΕΠ και προβλέπεται να φτάσει στο 110% το 2013. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση βελτίωσης, αφού η χώρα έχει μια αμελητέα ανάπτυξη όσο είναι στο ευρώ.
Κάτι ανάλογο, ίσως και χειρότερο, ισχύει και για τις υπόλοιπες χώρες μέλη.
Όλα τα αδύνατα σημεία του ευρώ είναι διασυνδεδεμένα. Η περιστολή των μισθών στη Γερμανία και στην Ολλανδία προκάλεσε τεχνητή ανταγωνιστικότητα στο κόστος, βοηθώντας στις εξαγωγές, και αυξάνοντας τον πληθωρισμό στην Μεσογειακή Ευρώπη.
Από την άλλη, τα χαμηλά ημερομίσθια στη Β. Ευρώπη, εγγυήθηκαν την μειωμένη ζήτηση για εισαγωγές από την Ν. Ευρώπη. Το αποτέλεσμα ήταν, τα εμπορικά πλεονάσματα που απόλαυσαν οι Ολλανδοί και οι Γερμανοί, να χαραμιστούν σε αμερικανικά ενυπόθηκα δάνεια και ελληνικά κρατικά ομόλογα.
Το ευρώ μπορεί να επιβιώσει μόνο αν στο μέλλον, αυτά τα πλεονάσματα δίνονται ως μεταφορές χρημάτων, όπως συμβαίνει σήμερα, με την μορφή πακέτων διάσωσης. Οι προοπτικές παγκόσμιας ανάπτυξης για το 2012-2013 είναι μικρότερες από αυτές για το 2010-2011 και η εξάρτηση στην γερμανική εξαγωγική μηχανή θα επιβαρύνει ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία, αυξάνοντας και τις αρνητικές επιπτώσεις του ευρώ.
Για να αποφευχθεί η κατάρρευση, η ΕΚΤ προχωρά σε περίεργες κινήσεις, αποδεχόμενη σκουπίδια εγγυήσεις, έναντι της τραπεζικής ρευστότητας που προσφέρει. Τα όποια ρίσκα περιορίζονται στις κεντρικές τράπεζες των χωρών, κάτι που διευκολύνει μια μελλοντική έξοδο από το ευρώ. Όμως αυτή η ρευστότητα αποκλείεται να τερματίσει την ύφεση που προκαλεί η δημοσιονομική λιτότητα στις μεσογειακές χώρες, ούτε θα αποτρέψει τα ελλείμματα, τα χρέη και την επαπειλούμενη γενική τραπεζική κρίση.
Η μέχρι σήμερα οικονομική βοήθεια προς τα υπερχρεωμένα κράτη είναι έμμεση και δίνεται μέσω της ΕΚΤ, του EFSF και του ΔΝΤ. Στο μέλλον όμως θα είναι πιο άμεση και πιο φανερή. Και τα ποσά θα είναι μεγάλα.
Η φροντίδα για το κυριολεκτικά άχρηστο χρέος της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, ή για τα ελλείμματα της Ισπανίας και της Ιταλίας στα επόμενα τέσσερα χρόνια, μπορεί να κοστίσει ως και €1.25 τρισ. Αυτό το νούμερο μπορεί και να διπλασιαστεί, αν χρειαστεί η Ιταλία και η Ισπανία να χρηματοδοτηθούν για χρέη του παρελθόντος που ωριμάζουν. Μια τέτοια εξέλιξη θα απειλήσει την οικονομική υγεία των χωρών του ευρωπαϊκού πυρήνα, συμπεριλαμβανομένων των υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής τους ικανότητας.
Οι άτακτες διαδοχικές έξοδοι από το ευρώ θα πρέπει να αποφευχθούν, διότι θα προκαλούσαν τεράστια οικονομική αναστάτωση. Όμως, οι πολιτικοί μπορούν να προχωρήσουν στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η ευρωζώνη για να επιβιώσει, μόνο εφόσον κάποια μέλη της αποχωρήσουν.
Η ταυτόχρονη επιστροφή σε εθνικά νομίσματα θα προσφέρει την καλύτερη οικονομική προοπτική για μερικές χώρες. Αν και ακούγεται δύσκολο, μπορεί να γίνει. Όλες οι τοπικές καταθέσεις, οι συναλλαγές και οι χρεωστικές υποχρεώσεις (στεγαστικά κλπ) θα πρέπει να μετατραπούν στο νέο νόμισμα με ισοτιμία 1/1.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε να μετατραπεί στον εγγυητή ενός νέου μεταβατικού νομίσματος, στο οποίο και θα μετατραπούν όλα τα (διακρατικά) ευρω-συμβόλαια, χωρίς όμως την δυνατότητα δημιουργίας χρήματος. Στη συνέχεια οι ισχυρές οικονομικά χώρες θα ανακεφαλαιοποιούσαν την ΕΚΤ. Παράλληλα, θα χρειάζονταν να δοθούν μεγάλα (μεταβατικά) δάνεια στις ελλειμματικές χώρες, ώστε να μπορέσουν να επανεγκαθιδρύσουν τα εθνικά τους νομίσματα, που από κει και πέρα θα ανταλλάσσονταν ελεύθερα ως προς την ισοτιμία τους.
Η έξοδος από το ευρώ ίσως κοστίσει λιγότερο από την παραμονή σε αυτό. Μια πρόσφατη έρευνα για την Ολλανδία και το ευρώ, υπολόγισε πως το χοντρικό κόστος για την χώρα αν έφευγε, θα ήταν €51 δισ, ένα ποσό που η ολλανδική οικονομία θα μπορούσε να βγάλει μέσα σε δυο χρόνια, αν δεν χρειάζονταν να συνεισφέρει σε διασώσεις χωρών.
Χρειάζεται άμεση δράση. Ήδη η ανεργία στην Ισπανία αγγίζει το 23%, και εφόσον παραμένει στο ευρώ αναγκάζεται να εφαρμόσει δημοσιονομική λιτότητα η οποία εγγυάται την περαιτέρω αύξηση της ανεργίας.
Ολόκληρη η μεσογειακή Ευρώπη απειλείται με αποσταθεροποίηση. Οι στρατιωτικές δικτατορίες στη Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα τελείωσαν μόλις πριν από 40 χρόνια. Και μπορεί οι χώρες αυτές να μην κινδυνεύουν από δικτατορία σήμερα, όμως οι κίνδυνοι για μια γενική αναστάτωση αυξάνονται καθημερινά.
bloomberg.com
S.A.
http://www.antinews.gr/2012/04/05/154791/
Αυτό αποδεικνύεται αν συγκρίνουμε τις δυο παραπάνω οικονομίες με αυτές της Σουηδίας και της Ελβετίας, που διατήρησαν το νόμισμά τους, και συνέχισαν να αναπτύσσονται όπως πάντα. Από το 1999 και μετά, η γερμανική και ολλανδική οικονομία αναπτύσσονται πολύ πιο αργά και από την αντίστοιχη αμερικανική ή και τη βρετανική οικονομία.
Η Σουηδία και η Ελβετία αναπτύχθηκαν το διάστημα 2001-2011, με τους ίδιους ρυθμούς όπως αναπτύσσονταν το διάστημα 1991-2001. Αντιθέτως, η γερμανική και ολλανδική οικονομία όχι μόνο επιβραδύνθηκαν το 2001-2011, αλλά περιόρισαν και τις αυξήσεις μισθών, ώστε να προσαρμοστούν στις επιδράσεις του ευρώ.
Το αποτέλεσμα ήταν να πέσει η κατανάλωση, με ετήσιο ρυθμό πτώσης 0.25%.
Μια πρόσφατη μελέτη για την πορεία της Ολλανδίας στο ευρώ, κατέληξε στο ότι αν η ανάπτυξη και η κατανάλωση ακολουθούσαν τους ρυθμούς της Σουηδίας και της Ελβετίας, από το 2001 και μετά, τότε οι Ολλανδοί καταναλωτές θα ήταν σε πολύ καλύτερη θέση, με €45 δισ περισσότερα τον χρόνο.
Αυτός είναι ο λόγος που έχουν θυμώσει οι Ολλανδοί και οι Γερμανοί. Όμως, θα πρέπει να κατευθύνουν τον θυμό τους προς τις κυβερνήσεις τους που τους οδήγησαν στο ευρώ, και όχι προς τους ανύποπτους κατοίκους των χωρών της Μεσογείου, που επίσης βασανίζονται από τις συνέπειες του ευρώ.
Η Σουηδία και η Ελβετία δεν χρειάστηκε να θυσιάσουν την ευμάρεια των λαών τους, ενώ απολαμβάνουν και ικανοποιητική απασχόληση. Άρα, το συμπέρασμα είναι ότι το ευρώ φταίει εξ αρχής. Για αυτό και θα πρέπει να εγκαταλειφτεί από όλους μαζί. Υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στην ανταγωνιστικότητα μεταξύ των χωρών μελών της ευρωζώνης, που συνεχώς αυξάνονται. Τα σχετικά εργατικά κόστη της Ιταλίας είναι σήμερα 37% υψηλότερα από το 1998, ενώ της Γερμανίας 11% χαμηλότερα.
Παντού υπάρχουν ανισορροπίες. Υπάρχει μεγάλο ιδιωτικό χρέος που παραλύει τις χώρες με προοπτικές γρήγορης ανάπτυξης (Ισπανία, Ιρλανδία).
Στις ανισορροπίες αυτές συνεισφέρει και η ΕΚΤ με τα βραχυπρόθεσμα ενιαία επιτόκια, που ενώ έχουν την ίδια ονομαστική αξία για όλους, στην πραγματικότητα είναι αντιπαραγωγικά. Στην Γερμανία, με χαμηλό πληθωρισμό και αργή ανάπτυξη, τα επιτόκια αυτά δυσχέραιναν περαιτέρω την οικονομία της χώρας. Στην Ισπανία όμως του υψηλού πληθωρισμού, και της ταχείας ανάπτυξης, ενθαρρύνθηκαν τα ιδιωτικά χρέη.
Η άποψη ότι αυτές οι ανισορροπίες θα ξεπερνιούνταν από την ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων, ήταν ανέκαθεν λάθος. Χωρίς κοινή γλώσσα, φορολογία, κοινωνικά προνόμια, κλπ οι αριθμοί των μετακινούμενων ποτέ δεν θα ήταν αρκετοί. Επίσης, η εστίαση στην πολιτική τήρησης ενιαίων στόχων στα ελλείμματα των εθνικών προϋπολογισμών των χωρών μελών, δεν έπαιξε ποτέ σημαντικό ρόλο, αφού την αγνοούσε ακόμη και η ίδια η Γερμανία.
Έτσι, 13 χρόνια μετά, αν δούμε τους πραγματικούς αριθμούς, και όχι αυτούς που μας δίνει η τρόικα, η Ελλάδα έχει έλλειμμα μεγαλύτερο από το 11% του ΑΕΠ, 4-5% πρωτογενές έλλειμμα, και συνολικό χρέος 135% του ΑΕΠ. Το πρόγραμμα λιτότητας που ακολουθεί η Αθήνα, αφού δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο όσο είναι στο ευρώ, αύξησε τόσο το χρέος όσο και το έλλειμμα της. Παράλληλα, η λιτότητα προκάλεσε μείωση της κατανάλωσης και των εισοδημάτων, που με τη σειρά της οδήγησε σε μείωση των φορολογικών εσόδων.
Όσο η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ, το χρέος της θα γιγαντώνεται. Και αν συνεχίσει να παραμένει, τότε το μόνο κούρεμα που θα την βοηθούσε θα ήταν της τάξης του 100%. Μάλλον όμως θα αναγκαστεί να βγει από την ευρωζώνη στα τέλη του 2012.
Το ιταλικό δημόσιο χρέος είναι σήμερα 100% του ΑΕΠ και προβλέπεται να φτάσει στο 110% το 2013. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση βελτίωσης, αφού η χώρα έχει μια αμελητέα ανάπτυξη όσο είναι στο ευρώ.
Κάτι ανάλογο, ίσως και χειρότερο, ισχύει και για τις υπόλοιπες χώρες μέλη.
Όλα τα αδύνατα σημεία του ευρώ είναι διασυνδεδεμένα. Η περιστολή των μισθών στη Γερμανία και στην Ολλανδία προκάλεσε τεχνητή ανταγωνιστικότητα στο κόστος, βοηθώντας στις εξαγωγές, και αυξάνοντας τον πληθωρισμό στην Μεσογειακή Ευρώπη.
Από την άλλη, τα χαμηλά ημερομίσθια στη Β. Ευρώπη, εγγυήθηκαν την μειωμένη ζήτηση για εισαγωγές από την Ν. Ευρώπη. Το αποτέλεσμα ήταν, τα εμπορικά πλεονάσματα που απόλαυσαν οι Ολλανδοί και οι Γερμανοί, να χαραμιστούν σε αμερικανικά ενυπόθηκα δάνεια και ελληνικά κρατικά ομόλογα.
Το ευρώ μπορεί να επιβιώσει μόνο αν στο μέλλον, αυτά τα πλεονάσματα δίνονται ως μεταφορές χρημάτων, όπως συμβαίνει σήμερα, με την μορφή πακέτων διάσωσης. Οι προοπτικές παγκόσμιας ανάπτυξης για το 2012-2013 είναι μικρότερες από αυτές για το 2010-2011 και η εξάρτηση στην γερμανική εξαγωγική μηχανή θα επιβαρύνει ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία, αυξάνοντας και τις αρνητικές επιπτώσεις του ευρώ.
Για να αποφευχθεί η κατάρρευση, η ΕΚΤ προχωρά σε περίεργες κινήσεις, αποδεχόμενη σκουπίδια εγγυήσεις, έναντι της τραπεζικής ρευστότητας που προσφέρει. Τα όποια ρίσκα περιορίζονται στις κεντρικές τράπεζες των χωρών, κάτι που διευκολύνει μια μελλοντική έξοδο από το ευρώ. Όμως αυτή η ρευστότητα αποκλείεται να τερματίσει την ύφεση που προκαλεί η δημοσιονομική λιτότητα στις μεσογειακές χώρες, ούτε θα αποτρέψει τα ελλείμματα, τα χρέη και την επαπειλούμενη γενική τραπεζική κρίση.
Η μέχρι σήμερα οικονομική βοήθεια προς τα υπερχρεωμένα κράτη είναι έμμεση και δίνεται μέσω της ΕΚΤ, του EFSF και του ΔΝΤ. Στο μέλλον όμως θα είναι πιο άμεση και πιο φανερή. Και τα ποσά θα είναι μεγάλα.
Η φροντίδα για το κυριολεκτικά άχρηστο χρέος της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, ή για τα ελλείμματα της Ισπανίας και της Ιταλίας στα επόμενα τέσσερα χρόνια, μπορεί να κοστίσει ως και €1.25 τρισ. Αυτό το νούμερο μπορεί και να διπλασιαστεί, αν χρειαστεί η Ιταλία και η Ισπανία να χρηματοδοτηθούν για χρέη του παρελθόντος που ωριμάζουν. Μια τέτοια εξέλιξη θα απειλήσει την οικονομική υγεία των χωρών του ευρωπαϊκού πυρήνα, συμπεριλαμβανομένων των υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής τους ικανότητας.
Οι άτακτες διαδοχικές έξοδοι από το ευρώ θα πρέπει να αποφευχθούν, διότι θα προκαλούσαν τεράστια οικονομική αναστάτωση. Όμως, οι πολιτικοί μπορούν να προχωρήσουν στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η ευρωζώνη για να επιβιώσει, μόνο εφόσον κάποια μέλη της αποχωρήσουν.
Η ταυτόχρονη επιστροφή σε εθνικά νομίσματα θα προσφέρει την καλύτερη οικονομική προοπτική για μερικές χώρες. Αν και ακούγεται δύσκολο, μπορεί να γίνει. Όλες οι τοπικές καταθέσεις, οι συναλλαγές και οι χρεωστικές υποχρεώσεις (στεγαστικά κλπ) θα πρέπει να μετατραπούν στο νέο νόμισμα με ισοτιμία 1/1.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε να μετατραπεί στον εγγυητή ενός νέου μεταβατικού νομίσματος, στο οποίο και θα μετατραπούν όλα τα (διακρατικά) ευρω-συμβόλαια, χωρίς όμως την δυνατότητα δημιουργίας χρήματος. Στη συνέχεια οι ισχυρές οικονομικά χώρες θα ανακεφαλαιοποιούσαν την ΕΚΤ. Παράλληλα, θα χρειάζονταν να δοθούν μεγάλα (μεταβατικά) δάνεια στις ελλειμματικές χώρες, ώστε να μπορέσουν να επανεγκαθιδρύσουν τα εθνικά τους νομίσματα, που από κει και πέρα θα ανταλλάσσονταν ελεύθερα ως προς την ισοτιμία τους.
Η έξοδος από το ευρώ ίσως κοστίσει λιγότερο από την παραμονή σε αυτό. Μια πρόσφατη έρευνα για την Ολλανδία και το ευρώ, υπολόγισε πως το χοντρικό κόστος για την χώρα αν έφευγε, θα ήταν €51 δισ, ένα ποσό που η ολλανδική οικονομία θα μπορούσε να βγάλει μέσα σε δυο χρόνια, αν δεν χρειάζονταν να συνεισφέρει σε διασώσεις χωρών.
Χρειάζεται άμεση δράση. Ήδη η ανεργία στην Ισπανία αγγίζει το 23%, και εφόσον παραμένει στο ευρώ αναγκάζεται να εφαρμόσει δημοσιονομική λιτότητα η οποία εγγυάται την περαιτέρω αύξηση της ανεργίας.
Ολόκληρη η μεσογειακή Ευρώπη απειλείται με αποσταθεροποίηση. Οι στρατιωτικές δικτατορίες στη Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα τελείωσαν μόλις πριν από 40 χρόνια. Και μπορεί οι χώρες αυτές να μην κινδυνεύουν από δικτατορία σήμερα, όμως οι κίνδυνοι για μια γενική αναστάτωση αυξάνονται καθημερινά.
bloomberg.com
S.A.
http://www.antinews.gr/2012/04/05/154791/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου